التحديد في الإتقان و التجويد
| نام کتاب | التحدید فی الاتقان و التجوید |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | دانی، عثمان بن سعید (نويسنده)
حمد، غانم قدوری (دراسة و تحقیق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 78/5 /د2ت3 |
| موضوع | قرآن - تجوید |
| ناشر | دار عمار |
| مکان نشر | عمان - |
| سال نشر | 1421 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2986AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
نام كتاب:التحديد فى الاتقان و التجويد
مؤلف:ابوعمرو عثمان بن سعيد الدانى
تحقيق:دكتر غانم قَدُّورى الحَمَد.
كتاب پيرامون علم تجويد نوشته شده است مؤلف كه از اولين
كسانى است كه در اين باره سخن گفته، مطالب را در يك مقدمه
و ده باب بيان نموده است كه خلاصۀ آنها به قرار زير است
مقدمه كتاب:در اين مقدمه مؤلف عواملى كه باعث شده است
كه چنين كتابى را تألیف نمايد توضيح داده است
باب اول:در اين باب پيرامون معناى كلمات:تجويد، ترتيل و
تحقيق سخن گفته است كه در اين زمينه ابتدا واژۀ‌هاى سه‌گانه
را معنا كرده و با ذكر تعدادى از آيات و روايات توضيحاتى
پيرامون هر كدام از آنها ارائه كرده است
باب دوم:در اين باب كسانى از قرّاء را كه به روش تحقيق
و تجويد قرائت نموده و سلسله قرائت آنها به يكى از صحابه
مى‌رسد،ذكر كرده است
باب سوم:اين باب مربوط است به رواياتى كه قرّاء هفتگانه‌دربارۀ چگونگى روش تحقيق و تجويد هنگام قرائت قرآن ذكر
كرده‌اند
باب چهارم:در اين باب ديدگاههاى علماء علم تجويد پيرامون
معناى دو واژۀ«تحقيق» و «تجويد» و شرائط هر كدام
مورد بررسى قرار گرفته است
باب پنجم:اين باب مربوط است به حقائق الفاظ و چگونگى
نُطق و سخن گفتن بواسطۀ حروف.
وى در ابتدا توضيح مى‌دهد كه تجويد ممكن نيست مگر به شناخت
حركات سه‌گانه و ساكن و ديگر حركات.كه با شناخت
اين موارد است كه مى‌توان حروف را به صورت صحيح ادا كرد.
آنگاه هر كدام از اصطلاحات:مُسكِّن، مُرام، مهموز،
ممدود، مقصور و...را توضيح مى‌دهد.
باب ششم:در اين باب مخارج حروف بيان شده است
باب هفتم:اين باب مربوط است به تقسيم‌بندى حروف و بيان
صفات هر كدام از آنها،كه در ابتدا آنها را به شانزده صنف
تقسيم‌بندى كرده، آنگاه صفات هر كدام را ذكر كرده است‌باب هشتم:در اين باب احوال نون ساكن و تنوين بيان
شده است كه در اين رابطه توضيح مى‌دهد كه نون ساكن
و تنوين داراى چهار حالت مى‌باشند كه يا هر دو ظاهر مى‌شوند و يا هر دو
ادغام مى‌شوند يا قلب به ميم مى‌شوند يا هر دو مخفى هستند.
كه هر كدام از اين چهار حالت را با مثالهايى از قرآن توضيح مى‌دهد
باب نهم:اين باب از مهمترين مباحث اين كتاب مى‌باشد كه در
آن پيرامون حروف بحث نموده است وى هر كدام از حروف
بيست و هشتگانه را يكى پس از ديگرى ذكر و دربارۀ ويژگى‌هاى
هر كدام از آنها،نحوۀ تلفظ آنها، با توجه به مجهور يا
مهموس بودن، توضيح داده است
باب دهم:اين باب اختصاص دارد به احوال حركات در هنگام وقف
ويژگى‌ها
1-از آنجا كه اين كتاب تقريباً از اولين تأليفات در بحث تجويد
مى‌باشد، ارائه مطالب به صورت دسته‌بندى و بيان
آنها در ابواب مختلف،نوعى ابتكار و روشى جديد به شمار مى‌رود.
2-مباحث كتاب به صورت ساده بيان شده به گونه‌ايى
كه براى عموم افراد قابل فهم مى‌باشد.
3-در هر بحث از آيات قرآن به عنوان مثال استفاده كرده است.
4-تقسيم‌بندى مطالب و ذكر فروع مختلف براى آنها، مانند
آنچه كه دربارۀ«احوال حركات» و يا «احوال نون ساكنه»آورده است
5-در ابتداى كتاب، روايات متعددى پيرامون اهميت علم تجويد
و قرائت قرآن آورده است.
ويژگى‌هاى نسخه تحقيق
1-ارائه شرح مختصرى از زندگى‌نامۀ مؤلف همراه با تأليفات
وى
2-بيان مقدمه‌اى كه در آن،كتاب مؤلف معرفى شده است
3-شرح مختصرى از واژه‌هاى مذكور در متن،در پاورقى
مانند آنچه كه در صفحۀ 71 دربارۀ كلمۀ«لَكْز»آورده است
4-در بعضى از موارد براى مطالب ارائه شده در متن، برخى
از روايات مربوطه را از كتابهاى روايى اهل سنت نقل كرده است
5-آدرس دهى به منابع ديگر جهت مطالعۀ بيشتر.
6-آدرس آيات و روايات موجود در متن،در پاورقى
7-اضافه نمودن فهرست اعلام و فهرست كتابهايى كه در تحقيق كتاب
از آنها استفاده شده است.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 201 صفحه
مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير مى‌باشد:
1-نوع كاغذ:اعلاء
2-جلد:شوميز
3-نوبت چاپ:اول
4-تاريخ انتشار:سال 1421 هجرى قمرى
5-ناشر:انتشارات دار عمار للنشر و التوزيع-عمان
6-داراى فهرست:
الف:اعلام
ب:مصادر تحقيق
ج:موضوعات كتاب
7-مؤلف:ابوعمرو عثمان بن سعيد دانى
8-كتاب:التحديد فى الاتقان و التجويد
تذكر:اين كتاب توسط دكتر غانم قَدُّورى الحَمَد
تحقيق و به چاپ رسيده است.
پیوندها
مطالعه کتاب التحدید فی الاتقان و التجوید در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور