آلوسی، محمود بن عبدالله
ابو الثناء سيد محمود شهاب الدين متولد 1217 ق1802/ ميلادى و متوفاى 1270 ق1854/ ميلادى،فرزند صلاح الدين ملقب به شهاب آلوسى فقيه،مفسر،اديب و مفتى بغداد.خانوادۀ آلوسى در بغداد از ميانه‌هاى قرن 13 قمرى19/ ميلادى،دانشمندانى بزرگ در فقه و تفسير و ادب از آن برخاسته‌اند.نياى بزرگ اين خاندان در قرن 7 قمرى13/ م به هنگام حملۀ هولاكوخان به بغداد از اين شهر گريخت و به آلوس رفت،اخلاف وى تا قرن 11 قمرى17/ م در آلوس ماندند و پس از آن به بغداد برگشتند.
| نام | آلوسی، محمود بن عبدالله |
|---|---|
| نام های دیگر | آلوسی، شهاب‌الدین محمود
بغدادی، شهاب‌الدین سید محمود |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1270 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | روح المعاني في تفسیر القرآن العظیم و السبع المثاني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
نشوه الشمول فی السفر الی الاسلامبول / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده حاشية شرح القطر في علم النحو / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده |
| کد مولف | AUTHORCODE4940AUTHORCODE |
اساتيد
سيد محمود از كودكى نزد پدر و جمعى از استادان ادب درس خواند و به سبب هوشمندى و داشتن حافظه‌اى قوى در كسب علم به سرعت پيش رفت،چنانكه در 13 سالگى شرحى بر قطر الندى نوشت سپس از بسيارى از عالمان مشهور بغداد اجازۀ روايت يافت و خود در شمار استادان بزرگ در آمد و ملقب به«علامه»شد.
آنگاه متولى مدرسۀ مرجانيۀ بغداد و موقوفات آن گرديد.سرانجام در 1248 ق1832/ م با آنكه او خود شافعى مذهب بود،به سبب اطلاع از فقه مذاهب ديگر،و شايد گرايش به آراى ابو حنيفه، مفتى پيروان مذهب حنفى شد.وى در همين مقام بود تا بر اثر مخالفت والى ترك بغداد،از كار بركنار شد و در 1262 ق1845/ م احتمالا به قصد شكايت و دادخواهى به آستانه(استانبول)رفت. اما ظاهرا صدر اعظم روى خوش به او نشان نداد و وى بدانچه مى‌خواست،دست نيافت.با اينهمه سفر او بسيار پربار بود،زيرا با بسيارى از بزرگان علم ديدار كرد،از سلطان عبد المجيد نشان افتخار دريافت داشت و دو كتاب در باب اين سفر نوشت.در 1264 ق1848/ م يا 1267 ق1850/ م از سفر بازگشت.وى در بغداد درگذشت.
پيداست كه آلوسى در روزگار خود شهرتى عظيم كسب كرده بود.اشعار زيادى در مدح او سروده شده، و به صورت كتابى تدوين شده است.آثار ستايش آميز ديگرى نيز در شرح احوال او نوشته شده است.
عزاوى نيز به مناسبت صدمين سال وفات وى كتابى در شرح حال او نوشته و فهرست آثار او را گرد آورده است.
آثار
شهرت علمى آلوسى بيش‌تر به سبب تفسير معروف روح المعانى است،اما وى عموما به حوادث تاريخى علاقه نشان داده است و اين امر از نامه‌ها و كتابهاى تراجمى كه از وى بر جاى مانده،به خوبى پيداست،در زمينۀ لغت نيز آثارى دارد كه گويا از دوران جوانى اوست.
بيش از 20 كتاب در زمينه‌هاى ادبيات،تراجم،منطق،عرفان،عقايد و تفسير از وى به جا مانده است،دقائق التفسير،شرح العينية فى مدح سيدنا على(ع)و رساله‌اى در امامت در رد شيعه از آن جمله‌اند.
وابسته‌ها
روح المعاني في تفسیر القرآن العظیم و السبع المثاني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
نشوه الشمول فی السفر الی الاسلامبول / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
حاشية شرح القطر في علم النحو / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح