مسائل فقهیة
| نام کتاب | مسایل فقهیه |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | شرف‌الدین، عبدالحسین (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 169/7 /ش4م5 1300 |
| موضوع | عبادات شیعه
فقه تطبیقی |
| ناشر | مکتبة نينوی الحديثة |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE400AUTOMATIONCODE |
مؤلف
عبد الحسين بن يوسف بن جواد بن سيد ابراهيم شرف الدين موسوى عاملى، معروف به سيد عبدالحسين شرف الدين موسوى (م 1377 ق).
درباره كتاب
كتاب مسائل فقهيّه از معتبرترين و مهم‌ترين كتب فقه مقارنه‌اى و استدلالى علماى معاصر مى‌باشد.
در اين كتاب مسائلى كه بيشتر محل برخورد نظريات و معركۀ آراء بوده با روشى بسيار دقيق و علمى و با متنى متين و منسجم ارائه شده است كه اين كتاب را از نظائرش ممتاز مى‌نمايد.
تأليفات
مؤلف علاوه بر اين كتاب داراى تأليفات ديگرى در تقريب بين مذاهب اسلامى و فقه مقارنه‌اى مى‌باشد كه عبارتند از:
- المراجعات
- الفصول المهمّة
- حواشى بر كتب عامّه
- أجوبة مسائل موسى جار الله
- النجعة في أحكام المتعة
- النصوص الجلية في الإمامة
(الذريعة ج /7 106، ج /10 230، ج /16 246، ج /24 68، 180).
اهميت و اعتبار
ذهن خلاق و نكته‌سنج، ذوق سليم، احاطۀ وى به مبانى و نظريات عامه و شيعه، تلاش وى براى تقريب بين مذاهب، كتب وى را از جايگاه خاصى برخوردار نموده است و از وى آنچنان شخصيت برجسته‌اى ساخته است كه علامۀ بزرگ آقا بزرگ تهرانى دربارۀ وى مى‌نويسد:
كان من أكبر دعاة الوحدة الإسلاميّة و التقريب بين المذاهب و قد دعا إلى توحيد الصفّ و جمع الكلمة... كان أوّل تأليفه في هذا الموضوع كتابه الجليل «الفصول المهمّة في تأليف الأمّة». (نقباء البشر، ج /3 1082).
متأسفانه در مورد اين كتاب در تراجم مشهور همچون أعيان الشيعة و الذريعة مطلب خاصى ديده نمى‌شود و حتى نام كتاب ذكر نشده است و فقط در نقباء البشر، آقا بزرگ تهرانى دربارۀ آن مى‌نويسد: من تصانيفه المسائل الفقهيّة طبع مرّة بعد مرّة. (نقباء البشر، ج /3 1088).
اين كتاب به امر مرجع و زعيم حوزه‌هاى علميه حضرت آیت‌الله خويى منتشر شده است.
تاريخ تأليف
با توجه به ارجاع مؤلف در صفحۀ 44 به كتاب ابوهريره كه در سال 1330 يا 1365 ق در صيدا چاپ شده است با عبارت «كتاب منتشر له أفردناه» مشخص مى‌شود كه كتاب مسائل فقهيّه پس از سال 1330 يا 1365 تأليف شده است. (الذريعة /7 114، 115 نقباء البشر ج /3 1086، 1087).
و با توجه به تاريخ وفات وى تأليف آن قبل از سال 1377 بپايان رسيده است.
زمان چاپ
اين كتاب مكررا چاپ شده است و با توجه به اين كه در چاپ موجود كتاب بعد از نام مؤلف از عبارت «قدس الله سره» استفاده شده و همين طور پس از نام آیت‌الله خويى (م 1413 ق) تعبير به «دام ظلّه» شده است بنابراين كتاب بين سال‌هاى 1377 تا 1413 ق در چاپخانۀ نينوا در تهران و به دستور آيت‌الله خويى چاپ شده است.
ناشر و جمع‌آورى كنندۀ كتاب موجود، نور الدين شرف الدين برادرزادۀ مؤلف مى‌باشد.
مطالب
در خلال مباحث كتاب 10 مسألۀ اختلافى كه مربوط به طهارت، نماز و روزۀ مسافر و نكاح متعه است مطرح شده كه عبارتند از:
- جمع بين نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء
- آيا بسم الله، آيۀ قرآنى است
- استحباب يا وجوب قرائت در نماز
- ركن بودن تكبيرة الإحرام
- مسائل مربوط به نماز شكسته و افطار كردن مسافر
- نكاح متعه
- مسح پاها
- مسح بر جوراب و كفش
- مسح بر عمامه
- مسح گوش‌ها
ويژگى‌ها
قلم رسا و روان، محتواى عميق، وسعت اطلاعات بر فقه شيعه و سنى چه از علماى معاصر و چه قدماء از ويژگى‌هاى بارز اين كتاب مى‌باشد.
همچنان كه علامۀ بزرگوار آقا بزرگ تهرانى در نقباء البشر ذكر نموده است احاطۀ مؤلف به علوم مختلف اسلامى همچون كلام، فلسفه، اصول، فقه، تفسير، حديث، تاريخ، ادبيات و دقت نظر و نظريات محققانۀ وى در كنار مجاهدت و تلاش او در راه دفاع از مذهب حق و تقريب بين مذاهب، شخصيت او و كتاب‌هاى او را نسبت به سايرين برجسته و متمايز ساخته است.
ارادت و اخلاص مؤلف به ائمۀ معصومين عليهم السلام در جاى جاى كتاب مشهود است و تعابيرى همچون، سفن نجاة امّة، عروة الوثقى، عدل كتاب الله، وارثين علم و حكمت، حجت و والاترين انسان‌ها نسبت به پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نشانگر ارادت خاص وى به مقام اين ذخائر الهى بر روى زمين است.
در بحث اجماع وى ملاك اجماع را تبعيت از ائمۀ معصومين عليهم السلام مى‌داند، آنجايى كه مى‌نويسد: أجمع الإماميّة، تبعا لأئمة العترة الطاهرة.
احاطۀ مصنف به روايات عامه باعث شده كه در بسيارى از موارد وى در اثبات نظريات شيعه، به روايات آنان استناد نمايد. مثلا در بحث وجود قصر نماز در صفحۀ 59 مى‌نويسد: احتج الإماميّة لوجوب التقصير بصحاح من طريق الجمهور.
استناد به مباحث اصولى و ارجاع تفصيل آنها به كتب اصولى از ديگر ويژگى‌هاى كتاب است.
از مهم‌ترين خصوصيات كتاب همچنان كه در مقدمۀ ناشر آمده است اين كه مؤلف از بحث مسائل غير ضرورى اختلافى خوددارى نموده است و صرفا مباحثى را كه بحث و جدل در آنها اشكار و معركه و محل بحث بوده‌اند بررسى نموده است.