خلافت ابوبکر در ترازوی نقد

خلافت ابوبکردر ترازوی نقد

نام کتاب	خلافت ابوبکردر ترازوی نقد
نام های دیگر کتاب	ابطال ما استدل به لامامه ابی بکر
پدیدآورندگان	حسینی میلانی، علی (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ ‎‏الف‎‏2041
موضوع	ابوبکر، عبدالله بن ابی قحافه، 51 قبل از هجرت - 13ق. خلافت - دفاعیه‏ها و ردیه‏ها علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت
ناشر	الحقائق
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1386 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE12394AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

خلافت ابوبكر در ترازوى نقد اثر سيد على حسينى ميلانى از علماء و نويسندگان معاصر، كتابى است به زبان فارسى، پيرامون نقد و بررسى اخبار اهل سنت درباره اثبات خلافت ابوبكر.

ساختار

كتاب با سرآغازى از مركز حقائق اسلامى و پيشگفتارى از مولف آغاز و مطالب در چهار بخش تنظيم شده است.

در آغاز مباحث، به مهم‌ترين دلايل خلافت ابوبكر از زبان اهل سنت اشاره شده و سپس، مهمترين دلائل فضائل و برترى وى از طرف اهل سنت ذكر شده است. در ادامه، به نارسائى دلائل مذكور در بخش‌هاى قبلى اشاره و به نقد و بررسى دلائل آن‌ها از جمله دليل اجماع پرداخته شده است.

مولف با توجّه به سلسله پژوهش‌هايى كه ارائه كرده، برگزيده دليل‌هاى امامت حضرت على(ع) را از ديدگاه قرآن، سنّت پيامبر(ص) و عقل بيان نموده است. وى در تمام اين موارد، از روش دانشمندان علم كلامِ اهل سنّت خارج نشده و شرطهايى را كه آن‌ها درباره امامت معتبر و لازم مى‌دانند، رعايت كرده است.

وى در مورد دلايل اهل سنّت بر امامت ابوبكر بحث كرده است، زيرا آن‌سان كه ما بر امامت اميرمؤمنان(ع) دليل‌هاى متعدّدى داريم، اهل سنّت نيز به نظر خودشان براى امامت ابوبكر دلايلى دارند، لذا به بررسى آن‌ها پرداخته تا ارزش آن‌ها بر حسب معيارهاى علمى آشكار گردد.

همچنين به آداب و روش بحث و مناظره ملتزم بوده و بديهى است كه اساس مناظره اين گونه است كه يا دليل‌هاى ارائه شده بايستى مورد قبول هر دو طرف باشد و يا دليل هر گروه مورد قبول طرف مقابل باشد، تا به اين وسيله بتواند با طرف مقابل مناظره نموده و او را به پذيرش وادارد.

مولف در اين موضوع بر اساس كتاب‌ها و گفتار دانشمندان اهل سنّت به بحث و مناظره مى‌نشيند و به آداب بحث و مناظره، متانت در كلام و عدم تعصّب ملتزم است تا روشن شود كه دلايل ايشان در خلافت ابوبكر، طبق گفتار علماى آنان نيز تمام و كامل نيست.

در اين بحث بر مهم‌ترين و مشهورترين كتاب‌هاى علم عقايد اهل سنّت استناد شده كه عبارتند از: مواقف در علم كلام، شرح مواقف و شرح مقاصد. اين كتاب‌ها در قرن هشتم و نهم هجرى تأليف شده و در حوزه‌هاى علميّه تدريس مى‌شده و اساتيد فنّ از اهل سنّت شرح‌ها و حاشيه‌هاى زيادى بر اين كتاب‌ها نوشته‌اند.

گزارش محتوا

در مقدمه مركز حقايق اسلامى، ضمن اشاره به اكمال دين و اتمام نعمت با اعلان ولايت على بن ابى‌طالب(ع) در روز غدير، اين مطلب عنوان گرديده كه كتاب حاضر، ترجمه يكى از آثار نويسنده مى‌باشد.

در پيشگفتار مولف، به شيوه تألیف كتاب اشاره شده است.

در بخش اول كه مهم‌ترين استدلال‌هاى اهل سنّت بر امامت ابوبكر مى‌باشد، مهم‌ترين دليل‌هايى كه اهل سنّت بر امامت ابوبكر ارائه كرده‌اند، بررسى شده است. متن شرح مواقف اين گونه است: «امامت طبق اعتقاد ما مخصوص ابوبكر است ولى به اعتقاد شيعه امام به حق پس از پيامبر(ص) على است. ما در اين موضوع دو راه ارائه مى‌نماييم:

1. راه تعيين امام سخن صريح پيامبر(ع) است.
2. راه تعيين امام اجماع مردم است.

اما درباره امامت بعد از پيامبر(ص)، سخنى از خدا و رسولش ديده نشده است و اما اجماع نيز بر غير ابوبكر- كه امّت اتفاق كرده‌اند نداريم. فقط بر حقانيّت امامت سه نفر اجماع تحقّق مى‌يابد: ابوبكر، على و عباس. سپس آن دو نفر [على و عباس] به جهت اين‌كه مخالفتى با ابوبكر نكردند؛ پس اگر ابوبكر بر حق نبود به طور حتم آن‌ها با او منازعه مى‌كردند».

در اين استدلال، اعتراف شد كه كلام صريحى از پيامبر(ص)در مورد امامت ابوبكر يافت نشده است. از اين رو نخستين دليل بر امامت وى، همان اجماع و نبودن سخن صريح از رسول خدا(ص)است.

بخش دوم، مهمترين دليل‌هاى فضيلت و برترى ابوبكر است. در كتاب مواقف و شرح مواقف چنين آمده است: «ما و بيشتر علماى پيشين معتزله، ابوبكر را برتر مى‌دانيم و به اعتقاد شيعه و بيشتر علماى متأخر معتزله، على برترين فرد پس از رسول خدا(ص)است».

مولف به اين نكته تاكيد دارد كه دلايل اهل سنّت بر امامت ابوبكر، فقط اجماع و افضليّت است، البتّه اگر افضليّت او را معتبر بدانند و هيچ حديث و سفارشى از پيامبر(ص)بر امامت ابوبكر نداشته باشند.

وى مى‌افزايد: در اثبات امامت اميرمؤمنان على(ع) از هر سه طريق (نص صريح پيامبر(ص)، اجماع و افضليت) مى‌توانيم به نتيجه برسيم اما اين‌جا از ذكر آن‌ها صرف نظر مى‌كنيم.

مهم‌ترين دليل اهل سنت، قضيه نماز ابوبكر است كه مى‌گويند: نماز او در حال حيات پيامبر(ص)، بر امامت او دلالت مى‌كند؛ ولى بر اساس مطالبى كه در كتاب گفته شده، پيامبر(ص) او را از محراب كنار زد و خودش با مردم نماز خواند. صحت اين مطلب در صورتى قابل استناد است كه خبر فرستادن ابوبكر براى نماز نيز صحيح باشد.

در بخش چهارم، به نقد و بررسى دليل اجماع بر خلافت ابوبكر پرداخته شده است. تنها دليل اهل سنّت بر خلافت وى، اجماع يعنى اتفاق اصحاب بر خلافت ابوبكر است. اما به اعتقاد نويسنده، به راستى آن‌ها چه اجماع و اتّفاقى را بر امامت ابوبكر ادّعا مى‌كنند؟ اينان مى‌گويند: قضايايى در سقيفه رخ داد كه گروهى در آن‌جا جمع شدند و با ابوبكر به عنوان خليفه بيعت كردند و او را روى كار آوردند. درباره اين دليل، سخن صاحب شرح المقاصد از بزرگان علم كلام كافى است كه مى‌گويد: «ما وقتى كه مى‌گوييم بر امامت ابوبكر اجماع و اتّفاق داريم، ادّعاى اجماع حقيقى و واقعى نمى‌كنيم، چرا كه مدّعى هستيم بر خلاف ابوبكر هم عدّه‌اى اتّفاق داشتند و چنين نيست كه همه مردم راضى به امامت ابوبكر بودند، بلكه امامت او در حقيقت بعد از اختلاف بين مهاجرين و انصار و القاى كشمكش بين انصار اوس و خزرج، و تنها با بيعت عمر در سقيفه آغاز شد.

نويسنده به اين نكته اشاره مى‌كند كه اهل سنّت با اين‌كه مى‌دانند گروه زيادى با خلافت ابوبكر موافق نبودند، در مراجعه به كتاب‌هايشان مى‌گويند: بهتر است كه از سخن گفتن در چنين امورى پرهيز كنيم، چرا كه پيامبر(ص)در مورد مسائلى كه بين اصحاب رخ خواهد داد، به سكوت امر فرموده است لذا نيازى به مطرح كردن اين‌گونه امور نيست.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتدا و كتاب‌نامه كتب مورد استفاده نويسنده، در انتهاى كتاب آمده است.

در پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع پرداخته شده است.

منابع

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب خلافت ابوبکردر ترازوی نقد در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور