درسنامه تفسیر آیات حج
| نام کتاب | درسنامه تفسیر آیات حج |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | تفسیر آیات حج |
| پدیدآورندگان | حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت (تهيه کننده)
فاکر میبدی، محمد (نويسنده) |
| زبان | فارسی
عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | موسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1387 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE17953AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«درسنامه تفسير آيات حج»، اثر فارسى فاكر ميبدى، كتابى است پيرامون تفسير آياتى از قرآن كريم كه در رابطه با حج بيت‌الله الحرام مى‌باشد.
با توجه به اهتمام شديد قرآن نسبت به حج، رواست تا براى آگاهى از مقام رفيع حج در قرآن و جايگاه بلند و عظيم حاجيان در اين كتاب آسمانى، آيات بيانگر احكام و تشريع‌گر مناسك حج و نشانگر سير إلى الله، تفسير و تبيين شود تا رهنمايان حج كه مسئوليت تبيين احكام و اسرار حج را بر عهده دارند، به هنگام حضور در سراى نزول قرآن، با حضور بر اين مائده آسمانى، در ضيافت تدبر و تفكر نيز مهمان «كلام الله» باشند. در همين راستا و به همين انگيزه، گروه آيات و روايات معاونت امور روحانيون بعثه مقام معظم رهبرى، با مرورى مدققانه در قرآن و استخراج آيات مربوط به حج و تفكيك و دسته‌بندى آن، با گزينش آياتى كه ارتباط مستقيم با حج دارد، اثر حاضر را تدوين نمود (ر.ك: مقدمه، ص16-17).
ساختار
كتاب با مقدمه نويسنده، آغاز شده و كل مباحث در زير 22 عنوان، به شكل «آيه اول»، «آيه دوم»، «آيه سوم»... و «بيست و دوم» بررسى شده است.
تفسير حاضر، به لحاظ منهج تفسير، اجتهادى است و بهره‌مند از همه منابع مى‌باشد و به لحاظ اتجاه تفسير، اجتماعى و فقهى است و به لحاظ اسلوب شيوه تفسير، موضوعى و به سبك تفكيكى مى‌باشد (ر.ك: مقدمه، ص17).
جداى از اينكه در اين نوشته، از آيات قرآن و روايات اهل‌بيت(ع) در تفسير آيات استفاده شده است، در راستاى اتقان و جامعيت و نقد و بررسى برخى از ديدگاه‌ها نيز از منابع مختلف و معتبر تفسيرى شيعه و سنى نيز استفاده شده است كه برخى از آن‌ها عبارت است از:
الف)- تفاسير شيعه
1. التبيان في تفسير القرآن، محمد بن حسن طوسى؛
2. تفسير عياشى، محمد بن مسعود عياشى؛
3. مجمع البيان في تفسير القرآن، فضل بن حسن طبرسى؛
4. روض الجنان و روح الجنان، ابوالفتح رازى؛
5. تفسير نورالثقلين، عبدعلى بن جمعه حويزى؛
6. البرهان في تفسير القرآن، سيد هاشم بحرانى؛
7. تفسير كنز الدقائق، محمدرضا مشهدى قمى؛
8. الميزان في تفسير القرآن، سيد محمدحسين طباطبايى؛
9. من هدى القرآن، سيد محمدتقى مدرسى؛
10. تفسير نمونه، ناصر مكارم شيرازى و همكاران.
ب)- تفاسير اهل سنت
1. مفاتيح الغيب (تفسير كبير)، فخر رازى؛
2. كشف الأسرار و عدة الأبرار، ابوالفضل رشيدالدين ميبدى؛
3. تفسير كشاف، جارالله زمخشرى؛
4. تفسير القرآن الكريم، محيى‌الدين بن عربى؛
5. أنوار التنزيل و أسرار التأويل، عبدالله بن عمر بيضاوى؛
6. الجامع لأحكام القرآن، محمد بن احمد قرطبى؛
7. تفسير روح المعاني، سيد محمود آلوسى بغدادى؛
8. تفسير البحر المحيط، ابوحيان اندلسى؛
9. تفسير القرآن الحكيم، (تفسير المنار)، محمد رشيد رضا؛
10. في ظلال القرآن، سيد قطب (همان، ص18-19).
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا به سير معنوى حج و اهتمام متقابل حج و قرآن اشاره گرديده و سپس به توضيح انگيزه نگارش كتاب و شيوه تفسيرى آن پرداخته شده و در پايان، از مهم‌ترين منابع مورد استفاده نويسنده، نام برده شده است (مقدمه، ص11-19).
نويسنده، پيش از پرداختن به تفسير آيات حج، به مقدماتى از دانش تفسير از قبيل تعريف تفسير، اقسام تفسير، عوامل تنويع تفسير و برخى از شرايط آن، اشاره نموده است (متن كتاب، ص21-37).
از جمله ويژگى‌هاى كتاب آن است كه تقريبا همه چهل آيه‌اى كه ارتباط مستقيم با حج دارد، در زير عنوان آيه اول تا بيست و دوم، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است و علت كاهش عنوان نيز اين بود كه برخى از آيات كه وحدت محتوايى داشتند و يا ارتباط غير قابل تفكيك داشتند، در يك عنوان قرار گرفته‌اند (مقدمه، ص17).
در تفسير هر آيه، پس از متن آيه، ابتدا برخى از واژگان در آن معنا شده است. پس از آن، اشاره‌اى به چشم‌انداز و محتواى كلى آيه شده و در ادامه، به شرح و تفسير پرداخته شده و در پايان هر آيه، به برخى از لطايف و اشارات، اشاره شده است (همان).
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتدا و كتابنامه منابع مورد استفاده نويسنده، در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع (ر.ك: پاورقى، ص30)، به توضيح برخى كلمات و عبارات متن پرداخته شده است (ر.ك: همان، ص31).
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب درسنامه تفسیر آیات حج در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور