نجفی قوچانی، محمدحسن
| نام | نجفی قوچانی، محمدحسن |
|---|---|
| نام های دیگر | آقا نجفی قوچانی، حسن
ح‍س‍ی‍ن‍ی خ‍راس‍ان‍ی قوچانی، حسن قوچانی، محمد حسن بن محمد |
| نام پدر | سيد محمد نجفى |
| متولد | 1295 ق |
| محل تولد | خسرويه از توابع قوچان |
| رحلت | 1363 هـ.ق |
| اساتید | ميرزا جهانگيرخان قشقايى؛ شيخ عبدالكريم گزى؛ سيد محمد باقر درچه‌اى؛ شيخ محمد باقر اصطهباناتى؛ شيخ محمد كاظم خراسانى. |
| برخی آثار | وصایای ارسطو به شیماس / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح |
| کد مولف | AUTHORCODE2070AUTHORCODE |
ولادت و تحصيل
سيد محمد حسن بن سيد محمد نجفى، معروف به آقا نجفى قوچانى (متوفاى 1363 ق). وى در سال 1295 ق در قريۀ خسرويه از توابع قوچان چشم به جهان گشود و پس از گذراندن دروس مقدماتى به مدت سه سال در قوچان به تحصيلاتش ادامه داده.
سپس به مشهد رفته و در يكى از مدارس آن شهر به نام «دو درب» ساكن مى‌گردد در اين شهر مقدس و در كنار معنويت مرقد مطهر امام رضا عليه السلام همراه تعالى و رشد معنوى دروس سطح حوزۀ علميه را تا اتمام قوانين فرا مى‌گيرد.
سفر به اصفهان
در سال 1312 يا 1315 همراه يكى از هم‌درسانش با پاى پياده و تحمل سختى‌هاى بسيار به اصفهان كه در آن موقع از مراكز علمى معتبر بوده مى‌رود و در يكى از حجره‌هاى مدرسه «عربون» سكنى مى‌گزيند.
او در آن شهر در محضر آخوند ملا محمد كاظم كاشى (متوفاى 1339 ق) درس منظومۀ سبزوارى، از شيخ عبدالكريم گزى درس فرائد الأصول (رسائل)، از سيد محمد باقر درچه‌اى فقه و اصول، از ميرزا جهانگيرخان قشقايى (متوفاى 1328 ق) فلسفه و كلام و از آقا نجفى اصفهانى (متوفاى 1332 ق) نوۀ شيخ محمد تقى اصفهانى صاحب هداية المسترشدين (متوفاى 1248 ق) اخلاق و عرفان را فرا مى‌گيرد. در اين دوران، زندگى بر او به سختى مى‌گذشته و با تنگدستى روزگار مى‌گذرانيده است.
هجرت به نجف
بعد از چهار سال، در سال 1318 ق در سن 23 سالگى با پاى پياده به نجف اشرف مهاجرت نموده و در آنجا از محضر شيخ محمد باقر اصطهباناتى (متوفاى 1326 يا 1328 ق) در علوم عقلى استفاده نموده و در حلقۀ درس صاحب كفاية الأصول شيخ محمد كاظم خراسانى (متوفاى 1329 ق) وارد مى‌گردد و به تدريج از نزديكان و خواص وى مى‌گردد و از همگامان و ياران آن مرجع بزرگ در نهضت مشروطيت بوده است.
دوران تحصيل آقا نجفى قوچانى تماما توام با رنج و مشقت فراوان بوده كه در كتاب سياحت شرقش به اين شدايد اشاره نموده است.
پس از 7 سال تلمذ از محضر آخوند خراسانى و ديگر بزرگان در سال 1325 ق قوۀ استنباط فروع فقهى را پيدا نموده و به مقام اجتهاد نائل مى‌گردد و در همان سال با يك خانوادۀ ايرانى مقيم كربلا وصلت مى‌نمايد.
بازگشت به ايران
سيزده سال بعد و پس از 23 سال اقامت در نجف اشرف در سال 1338 ق به ايران بازگشته و به درخواست مردم قوچان به اين منطقه مى‌رود.
اين عالم ربانى و فقيه اصولى در حدود 25 سال به تعليم و ارشاد اهالى قوچان و تدريس و قضاوت و ادارۀ امور دينى آن سامان پرداخته و مرجع آن منطقه مى‌گردد.
صاحب مستدركات أعيان الشيعة مى‌نويسد: كان عالما أصوليا فقيها محدثا متكلما، له اليد الطولى في العلوم العقليّة و النقليّة و من المعروفين بالفضل و الزهد و الورع و التقوى (مستدركات أعيان الشيعة).
اساتيد
- آخوند ملا محمد كاشانى (متوفاى 1333 ق).
- ميرزا جهانگيرخان قشقايى (متوفاى 1328 ق).
- شيخ عبدالكريم گزى.
- سيد محمد باقر درچه‌اى.
- شيخ محمد باقر اصطهباناتى (متوفاى 1336 يا 1328 ق).
- شيخ محمد كاظم خراسانى، صاحب كفاية الأصول (متوفاى 1329 ق).
- آقا نجفى اصفهانى (متوفاى 1332 ق).
شيخ محمد تقى بن محمد باقر مسجد شاهى اصفهانى معروف به آقا نجفى اصفهانى يكى از اساتيد بزرگ آقا نجفى قوچانى مى‌باشد. اين عالم وارسته كه نوۀ شيخ محمد تقى اصفهانى صاحب هداية المسترشدين (متوفاى 1248 ق) مى‌باشد در زمان خود از علماى بنام در اخلاق و عرفان بوده است. از اين عالم ربانى كتاب‌هاى با ارزشى در علم اخلاق و تفسير ادعيۀ مأثور از ائمۀ معصومين عليهم السلام موجود است كه عبارتند از:
- أسرار الزيارة و برهان الإنابة (شرح فارسى زيارت جامعه)
- جامع الأدعيّة
- نور عرفان در شرح خطبۀ شعبانيّه
- أنيس الزائرين
- الإفاضات المكنونة (فارسى و در عرفان نگاشته شده است)
- جامع الأنوار في تلخيص سابع البحار (في الإمامة)
- منتخب الفضائل
- خواص الآيات
بنظر مى‌رسد كه اين عالم ربانى تأثير بسزايى در شخصيت اخلاقى و عرفانى آقا نجفى قوچانى داشته است و كتاب شرح دعاى صباح نيز تحت تأثير افاضات اين استاد عظيم الشأن نگاشته شده است.
تأليفات
- سياحت غرب يا سرنوشت ارواح بعد از مرگ (در مورد عالم برزخ).
- سفرى كوتاه به آبادى‌هاى قوچان (در اين كتاب از اوضاع اجتماعى و اعتقادى كشاورزان نوشته شده است).
- سياحت شرق يا زندگى‌نامۀ آقا نجفى قوچانى.
- شرح دعاى صباح.
- عذر بدتر از گناه (كتابى در دفاع از مشروطيت).
- شرح و ترجمۀ رسالۀ تفاحيه تأليف ارسطو، ترجمه و تحقيق بابا افضل كاشانى.
- حياة الإسلام في أحوال آية الملك العّلام (در مورد زندگانى صاحب كفاية).
- تقريرات فقهى و رساله‌اى در اثبات رجعت.
- تقريرات فقهى در رسالۀ «أصالة البراءة» در اصول فقه.
- شرحى بر كتاب «پسران من» پل دوم آمريكايى در زمينۀ اخلاق و تربيت جوانان.
وفات
وى در شب جمعه 26 ربيع الثانى سال 1363 ق در سن 68 سالگى دار فانى را وداع گفت و در يكى از اتاق‌هاى منزلش به خاك سپرده مى‌شود. مزار اين عالم وارسته محل زيارت مردم و مورد توجه و اعتقاد اهالى قوچان مى‌باشد.
منابع
- الذريعة، ج 2، ص 45 و 255 و 456
- الذريعة، ج 5، ص 38 و 43
- الذريعة، ج 7، ص 270
- الذريعة، ج 22، ص 419
- الذريعة، ج 24، ص 371.
وابسته‌ها
وصایای ارسطو به شیماس / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
شرح دعای صباح / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
مجموعة الرسائل الفقهیة / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر
شرح دعای صباح امیر المؤمنین علی علیه السلام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
سیاحت شرق و غرب: زندگینامه آیت الله آقا نجفی قوچانی (قدس سره الشریف) 1363 - 1295هـ.ق / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
سیاحت غرب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
سیاحت شرق و غرب: زندگینامه آیت الله آقا نجفی قوچانی (قدس سره الشریف) 1363 - 1295هـ.ق / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
سیاحت غرب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده