روش‌شناسی تفاسیر موضوعی قرآن
| نام کتاب | روش شناسی تفاسیر موضوعی قرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | جلیلی، هدایت (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 69 /ج8ر9 |
| موضوع | تفسیر - فن |
| ناشر | کوير |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1372 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3054AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
اين اثر نوشته سيد هدايت الله جليلى است كه در آن به روش‌شناسى تفاسير موضوعى قرآن كريم پرداخته و تفسير موضوعى را چنانكه «هست»نه آنچنانكه «بايد»و به ديگر عبارت در مقام«تحقق»نه «تعريف»مورد بررسى قرار داده و جنبه‌هاى روشى، اركان معرفتى و مبانى تئوريك و نظرى آن را كاويده است.همۀ تفاسير موضوعى در اين اثر به يك چشم نگريسته شده‌اند از آن نظر كه تفسير موضوعى‌اند نه از آن جهت كه حاوى نتايج حق يا باطل‌اند.در اين مقام،حق و باطل، مفسرانه،همنشين و هم‌ارزند و از حق و باطل رأى مفسرانه‌اى سخن نمى‌رود.هم خطاها و هم صواب‌ها عين تفسيرند.
در مقدمه كتاب به شبهات و ترديدهايى كه دربارۀ تفسير موضوعى در اذهان وجود دارد،پرداخته شده و در نخستين فصل كتاب خاستگاه اجتماعى-فرهنگى تفسير موضوعى مورد بحث واقع شده است.در فصل دوم پيشينۀ تاريخى تفسير موضوعى،در فصل سوم جايگاه تفسير موضوعى در طبقه‌بندى تفاسير و ملاك و مناط تقسيم تفسير به موضوعى و ترتيبى بررسى شده است.انواع روش‌ها در تفسير موضوعى قرآن، تبيين نسبت تفسير موضوعى با تفسير ترتيبى و عدم امكان جايگزينى تفسير موضوعى به جاى تفسير ترتيبى و تغذيه تفسير موضوعى از تفسير ترتيبى،ضرورت پرداختن به تفسير موضوعى، ادله نقلى و كلامى معارض با تفسير موضوعى،حيطه و دامنۀ موضوعات در تفسير موضوعى، توصيف ده نمونه از تفاسير موضوعى، تبيين نمونه‌هاى دهگانۀ مذكور در سه گام:نخست بر اساس همان نمونه‌هاى دهگانه و با اتكا به اوصاف همگون و خصائص مشترك آنها، تعريفى ارائه مى‌گردد.در گام دوم اركان معرفتى تفسير موضوعى؛يعنى كتاب و سنت به عنوان ركن درونى و معلومات و پيش‌فرضهاى مقبول مفسّر به عنوان ركن بيرونى تفسير موضوعى، و نحوۀ داد و ستد و نسبتى كه بين اين دو ركن برقرار است مورد ملاحظه قرار مى‌گيرد.و در گام آخر مبانى تئوريك تفسير موضوعى مورد بحث و كاوش قرار خواهد گرفت.
در پايان،در مرحله توصيه،«بايد»هاى منطقى روش‌شناختى را كه برخاسته از«است»هاى حقيقى و لوازم و نتايج آن محسوب مى‌شود، برشمرده مى‌شوند و مفسرين تفسير موضوعى را به تأمل در دقايق آن فرا مى‌خواند.
ساختار كتاب
كتاب مشتمل بر بخشى با نام دورنماى بحث است كه در آن به محتواى اثر اشاره‌اى كوتاه شده است.
در مدخل كتاب طى 9 فصل به بررسى بستر تاريخى تفسير موضوعى، تاريخ تفسير موضوعى، جايگاه تفسير موضوعى در طبقه‌بندى تفاسير، تفسير موضوعى به روش يا روش‌ها، تفسير موضوعى؛گام دوم، تفسير موضوعى؛ضرورتى آشكار، وزن ادله معارض تفسير موضوعى در ميزان نقد،حيطۀ موضوعات در تفسير موضوعى و دو گام در تحديد تفسير موضوعى،پرداخته شده است.
مراحل اساسى تحقيق عنوان بخش دوم كتاب است كه طى سه مرحله:توصيف، تبيين و توصيه مطرح شده است.در مرحله توصيف نمونه‌هاى دهگانۀ، تفاسير موضوعى نظير:
كتاب خاتميت، من هدى القرآن، المدرسة القرآنية، تفسير موضوعى قرآن مجيد،فطرت و غيره مورد بررسى واقع شده است.در مرحلۀ تبيين طى سه گام به تعريف تفسير موضوعى و مقدمات آن، اركان تفسير موضوعى و مبانى تئوريك تفسير موضوعى پرداخته شده و در مرحله سوم كه مرحلۀ توصيه است عناوين پنج گانه ذيل مطرح گشته است:انباشتن ذهن، تصحيح و تنقيح مبانى و انديشه‌هاى بيرونى،دركى پاسخ‌گو به پرسش‌هاى نظرى عصر،دركى پاسخ‌گو به مشكلات عملى عصر و مطالعه تاريخى پديدۀ تفسير. و در پايان كتابنامۀ كتاب آمده است.
ويژگى
ويژگى اين كتاب نگاه پسينى آن به تفاسير موضوعى قرآن كريم است.در اين نگاه كه نگاهى است از بيرون و نه از درون،همۀ تفاسير موضوعى به يك چشم نگريسته مى‌شوند و دربارۀ حق يا باطل بودن هيچ‌يك از آنها داورى صورت نمى‌گيرد.
نسخه‌شناسى
اين كتاب به قلم سيد هدايت جليلى نگاشته شده و در قطع رقعى با جلد شوميز در 258 صفحه از سوى انتشارات كوير براى اولين بار در سال 1372 شمسى به چاپ رسيده است.
منبع:متن كتاب
پیوندها
مطالعه کتاب روش شناسی تفاسیر موضوعی قرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور