موسوعة الكلمة
| نام کتاب | موسوعة الکلمة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | دار العلوم (گردآورنده)
شیرازی، حسن (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 142/5 /ح5م8 |
| موضوع | چهارده معصوم - احادیث
چهارده معصوم - کلمات قصار |
| ناشر | هیئه محمد الامین(ص) |
| مکان نشر | کویت - |
| سال نشر | 1427 هـ.ق یا 2006 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2462AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى:
موسوعة الكلمة تأليف سيد حسن حسينى شيرازى، به زبان عربى است و مشتمل بر بيان كلمات و جملات خداوند متعال، اهل بيت(ع) و بزررگان دين مى‌باشد.
كتاب، در زمان حاضر به تأليف رسيده است.
ساختار:
كتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در بيست و شش جلد، تنظيم شده است.
متن، داراى موضوعات گوناگون در زمينه دينى است كه به صورت بسيار منظم و دقيق تدوين شده است.
گزارش محتوا:
مؤلف در مقدمه، مطالبى در مورد موضوع كتاب بيان نموده است. وى پيرامون كتاب چنين ذكر كرده است: «در اين مجموعه، به رواياتى كه به صورت صحيح از معصومين(ع) يا به تصحيح علماى متقدم يا عارفين به جايگاه حديث به ما رسيده، اكتفا كرديم و به ساير مصادر استناد نكرديم» [۱].
وى هم‌چنين بيان نموده كه مطالب كتاب، با هم مرتبط بوده و در برخى موارد احاديث تكرار شده است [۲].
عنوان هر جلد كتاب متفاوت است. جهت آشنايى با مطالب و موضوعات مختصرى از مجلدهاى كتاب ارائه مى‌گردد.
جلد اول، كلمة الله: اين جلد با موضوع عقايد و سرآغاز آن توحيد مى‌باشد. مؤلف، در ابتدا روايت يا قسمتى از روايت را بيان نموده و سپس با عنوان «قال الله عزوجل» مطالب ديگر را بيان نموده است. اولين روايت، «كلمة لااله الاالله حصني» است. در پايان اين جلد، آياتى از سور قرآنى بيان شده است [۳].
بخش‌هاى اصلى اين جلد عبارت است از: معارف؛ سياسيات؛ اجتماعيات؛ اخلاقيات؛ عبادات؛ ادعيه؛ مواعظ.
يكى از موضوعات اين جلد، خَلقيات است. در ابتداى اين بخش، احاديثى پيرامون عقل بيان شده و «اول ما خلق الله» اولين روايت اين بخش است [۴].
جلد دوم، كلمة الاسلام:
در ابتداى آياتى از قرآن كريم ذكر شده و سپس مقدمه مؤلف پيرامون اسلام و امت اسلامى بيان شده است [۵].
موضوع ابتدايى «النواقص أولاً» مى‌باشد كه نويسنده در آن، در مورد امت اسلامى مطالبى را ذكر نموده و توضيح داده است [۶]. در پايان اين جلد خاتمه‌اى ذكر شده است.
مؤلف، در مقدمه جلد سوم با عنوان «كلمة رسول الاعظم» مطالبى پيرامون رسول گرامى اسلام(ص) و برخى از آداب و اخلاق وى بيان نموده است [۷].
اولين موضوع اين جلد الهيات و آخرين موضوع، عبادات بوده و در پايان متفرقاتى نيز ذكر شده است.
يكى از بخش‌هاى مفصل اين جلد، «رسائل» است كه مشتمل بر نامه‌هايى است كه پيامبر(ص) به افراد و گروه‌هاى مختلف نوشته است. برخى از اين نامه‌ها بسيار كوتاه و خلاصه و برخى مفصل است. جواب برخى از نامه‌ها ذكر شده است [۸]. عناوين برخى از نامه‌ها به اين شرح است: نامه به ملك روم؛ نامه به نجاشى؛ نامه به قيصر روم؛ نامه به ملك عمان؛ نامه به اسقف اعظم؛ نامه به معاذ بن جبل. موضوعات اين نامه‌ها، دعوت به اسلام، ارشاد و نصيحت، درخواست كمك، موعظه به اطرافيان و... مى‌باشد.
جلد چهارم و پنجم، «كلمة إمام أميرالمومنين(ع)» است. در ابتداى اين جلد، مطالبى راجع به كلمه بيان شده است.[۹]. موضوعات ذكر شده در اين جلد مانند قبل مى‌باشد. از جمله بخش‌هايى كه مفصل به آن پرداخته شده «مواعظ» است. برخى از روايت اين باب عبارتند از: «حاسبوا انفسكم قبل ان تحاسبوا» [۱۰]؛ «اعملوا رحمكم الله» [۱۱]؛ «الدنيا مزرعة الآخرة» [۱۲]. اولين موضوع جلد پنجم «سياسيات» مى‌باشد كه با خطبه معروف شقشقيه شروع شده است [۱۳]. بيشترين مطالب كه در اين بخش بيان شده، از كتاب شريف نهج البلاغه است.
دو موضوع ديگرى كه بيان شده و در آن جملات و كلمات حضرت امير(ع) خصوصاً در نهج البلاغه بيان شده، تحت عنوان حكم و متفرقات است. برخى از عناوين ذكر شده در موضوعات كتاب به اين ترتيب است: شبهه و معناى آن؛ فتنه و معناى آن؛ سفارش به اجراى اوامر الهى؛ سفر به آخرت.
جلد ششم، «كلمة فاطمة الزهراء» است. در اين جلد، ابتدا در مورد مطالب بيان شده در اين مجلد توضيحاتى ذكر شده است [۱۴]. يكى از موضوعات عنوان شده «وصايا» است. اولين مطلبى كه در اين قسمت بيان شده، مربوط به لحظات آخر و كلمات آخرين حضرت زهرا(س) خطالب به حضرت على(ع) است [۱۵].
آخرين بخش اين جلد، متفرقات است كه در آن جملات مختلف حضرت بيان شده و مختصرى شرح داده شده است. نبويات، عقايد، معارف، اخلاق، عبادات، احكام، اجتماعيات، ادعيه، مناقضات، مناظرات، حكم و سياسيات، موضوعات ديگرى است كه در كلمات حضرت زهرا(س) مى‌باشد.
جلد هفتم، كلمه امام حسن(ع) مى‌باشد. مؤلف، در مقدمه اين جلد به بيان مطالبى پيرامون شخصيت امام حسن(ع) پرداخته و برخى از صفات وى را توضيح داده است [۱۶].
مطالب مجلدات ديگر نيز به همين ترتيب، به سخنان يكى از معصومين(ع) اختصاص يافته است.
وضعيت كتاب:
مصادر تحقيق در پايان هر جلد بيان شده است. در جلد بيست و ششم، برخى از فهرست‌هاى موضوعى مانند آيات قرآن، اجتماعيات، احكام و... بيان شده است. توضيحات در پاورقى‌ها آمده است.
پانويس
منابع:
مقدمه و متن كتاب؛