إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات
إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، از آثار شيخ حر عاملى، کتابى است حديثى، به زبان عربى و درباره اثبات امامت امامان دوازده‌گانه شيعيان(ع) از راه روايت‌هاى صريح پيامبر اسلام(ص) درباره ايشان و نص هر امام بر امام بعدى و از راه گزارش معجزات انجام‌يافته بر دست هركدام از ايشان.
| نام کتاب | إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | حر عاملی، محمد بن حسن (نويسنده)
اعلمی، علاء الدین (مصحح) مرعشی، شهاب‌الدین (مقدمه‌نويس) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 141/5 /الف8ح4 1383 |
| موضوع | ائمه اثناعشر - احادیث
احادیث شیعه - قرن 11ق. امامت - احادیث محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - احادیث محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - نبوت خاصه معجزات - احادیث نبوت - احادیث نبوت خاصه - احادیث |
| ناشر | مؤسسة الأعلمي للمطبوعات |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 هـ.ق یا 2004 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE902AUTOMATIONCODE |
وى درباره موضوع بحث خود بيش از بيست هزار حديث را با نزديك به هفتاد هزار سند از يك‌صدوچهل‌ودو کتاب بلاواسطه از علماى امامى و بيست‌وچهار کتاب از علماى اهل تسنن را ذكر كرده است. او همچنين از پنجاه کتاب شيعى و دويست‌وبيست‌وسه کتاب سنى به واسطه کتاب‌هاى پيش‌گفته نقل قول كرده و افزون بر اين از کتاب‌هاى ديگرى سخن آورده است كه بيرون از اين شمار است. وى در سال 1096 از نگارش آن فراغت يافته است [۱].
شيخ حرّ عاملى در مقدمه کتاب آورده: «من در کتابى كه در اين باب كافى باشد و آنچه را كه عقلا به گردآورى‌اش علاقه‌مند باشند، دست نيافتم. ديدم اين مطالب در وادى پراكندگى پنهان مانده و اگر كسى بخواهد بر آنها آگاهى يابد، نيازمند صرف وقت زيادى است، لذا به اين كار دست يازيدم...».
شيخ در ادامه مى‌نويسد: «اگرچه روى‌هم‌رفته کتاب‌هايى كه در اين باب تأليف شده، شك و ترديد را از ميان مى‌برد، اما چون هركدام از آنها به‌تنهايى بر بسيارى از اخبار دست نيافته‌اند، لذا اشخاصى كه بضاعت علمى اندكى دارند در اثبات تواتر اخبار درمانده، بسيارى از مردم ميل به منازعه و مجادله پيدا كرده و ادّعا مى‌كنند اخبارى كه در باب نصوص، روايت شده به حدّ تواتر نيست، بلكه اخبار آحاد است. در اين هنگام، تأليف اين کتاب لازم شد تا شبهه و ترديد را برطرف نموده و در اثبات نصوص و معجزات امامان(ع) كافى و كامل باشد [۲].
البته اين بدان معنا نيست كه مرحوم شيخ حرّ عاملى تنها به نقل اخبار و احاديث، اكتفا كرده و از خود هيچ اظهار نظرى نكرده است. تورّقِ گُذراى اين موسوعه، روشن مى‌سازد كه شيخ در ذيل بسيارى از احاديث به شرح و جرح و توضيح و تفسير آنها پرداخته و نكات مهمى را يادآور شده كه در فهم آن روايات، كارگشا و روشنگر است.
کتاب در پنج جلد تدوين يافته و متشكل است از مقدمه مرحوم آيت‌الله مرعشى نجفى، مقدمه مؤلف و متن اصلى كه در سى‌وپنج باب تدوين شده است.
جلد اول کتاب درباره پيامبر اكرم(ص)، جلد دوم درباره روايات وارده در باب دوازده امام، جلد سوم درباره امام على(ع)، جلد چهارم درباره امام دوم تا امام دهم و جلد پنجم درباره امام يازدهم و دوازدهم است.
مؤلّف در ابواب پايانى کتاب كه به امام زمان(عج) اختصاص دارد، نخست در اين‌باره بيش از هشتصد حديث از متون كهن شيعى مانند غيبت نعمانى، غيبت طوسى، مشارق اليقين حافظ برسى، آثار شيخ صدوق و شيخ مفيد و سيّد بن طاووس و... آورده است؛ سپس پاره‌اى از نصوص و رواياتى را (بيش از دويست حديث) كه در کتاب‌هاى قابل اعتماد اهل سنت وجود دارد، ذكر كرده است؛ آنگاه زير عنوان «معجزات صاحب‌الزّمان المهدي(ع)»، 170 معجزه از كتب پيشينيان و معاصران نقل نموده است.
بعد از آن، در باب «صفات و نشانه‌هاى امام و علامت خروج حضرت»، بيش از 120 حديث از منابع فريقَين آورده است.
آخرين باب کتاب، ردّ بر گزافه‌گويان و غاليان است. مؤلف خوف آن را دارد كه خوانندگان با خواندن و مطالعه مقامات معنوى امامان معصوم(ع)، در وادى غلّو گرفتار آيند و دچار افراط و تفريط شوند؛ به همين خاطر، به آنان هشدار مى‌دهد كه مبادا معصومين(ع) را در مقام خدايى نشانند و براى آن ذوات مقدّس شأن الوهيّت قائل شوند. معصومين، بندگان برگزيده حق و «حجّت الله» و «ولىّ الله» هستند و بزرگ‌ترين عزت و افتخارشان در دنيا و آخرت اين است كه عبدو بنده خدا باشند و بس؛ إلهي كفى بي عزّاً أن أكون لك عبداً؛ خدايا مرا اين افتخار بس كه بنده تو باشم [۳].
پانویس
منابع مقاله
1. مقدمه و متن کتاب.
2. صدر حاج سيد جوادى، احمد و همكاران، دايرةالمعارف تشيع، نشر شهيد سعيد محبى، چاپ سوم، 1375.
3. تركى عبدالحسين، ماهنامه موعود، 1387، شماره 85، به آدرس اينترنتى: http://old.mouood.org/content/view/6585/3/.
پیوندها
مطالعه کتاب إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور