یادگار زریران: متنی حماسی از دوران کهن
| یادگار زریران: متنی حماسی از دوران کهن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آموزگار یگانه، ژاله (مترجم) |
| ناشر | معین |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | یکم |
| شابک | 978-964-165-090-4 |
| موضوع | ادبیات پهلوی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR ۲۰۶۵/ی۵۱ ۱۳۹۲ |
یادگار زریران: متنی حماسی از دوران کهن ترجمه ژاله آموزگار یگانه؛ این کتاب ترجمهای است از متنی حماسی به زبان پهلوی که شرح جنگ ایرانیان با خیونان در دورۀ گشتاسب، شاه ایران و ارجاسب، خداوندگار خیونان را روایت میکند و به عنوان کهنترین تعزیهنامه و نمایشنامۀ ایرانی شناخته میشود.
ساختار
این کتاب در یک جلد و 63 صفحه منتشر شده است.
گزارش کتاب
کتاب «یادگار زریران: متنی حماسی از دوران کهن» ترجمۀ ژاله آموزگار یگانه، متنی حماسی از دورۀ کهن ایران است که به زبان پهلوی نوشته شده و شرح نبرد ایرانیان با خیونان را در دورۀ پادشاهی گشتاسب روایت میکند. این اثر کهنترین تعزیهنامه و نمایشنامۀ ایرانی به شمار میآید و در زمرۀ متون غیردینی ادبیات پهلوی قرار دارد.
یادگار زریران رسالهای کوچک به زبان پهلوی است که ظاهراً به نثر همراه با شعر نوشته شده و دارای ریشهای پارتی است. در خلال این متن میتوان واژگان، ترکیبات و ساختارهای زبان پارتی را مشاهده کرد. این اثر احتمالاً بخشی از حماسههای ایرانی است که به همت گوسانهای پارتی تا دورۀ ساسانی به طور شفاهی حفظ شده و در آن زمان به صورت مکتوب درآمده است.
متن حاضر شرح جنگ ایرانیان با خیونان را روایت میکند. خیونان که در این متن به صورت «hyonan» آمده، به مردمانی اطلاق میشد که در آن سوی ماوراءالنهر زندگی میکردند و در دورههای بعد با تورانیان همسان شمرده شدهاند. در این نبرد، 23 تن از برادران و پسران گشتاسب از جمله زریر، پادخسرو، فرشاورد و دیگران کشته میشوند. بستور، پسر خردسال زریر، به خونخواهی پدر به میدان میرود و بر جسد پدر با واژههایی لطیف سوگواری و نوحهسرایی میکند. نالههای او شاهبیتهای سوگنامهای کهن در دل این متن حماسی را تشکیل میدهد. سرانجام سپاه ایران به یاری اسفندیار، پسر گشتاسب، بر خیونان پیروز میشوند و ارجاسب را شکستخورده به دیار خود بازمیگردانند.
این داستان بعدها توسط دقیقی به شعر درآمد و فردودی سرودۀ دقیقی را به طور کامل در شاهنامه گنجانده است. بنونیست نخستین کسی بود که به شعربودن این متن پی برد و کوشید ساختمان شعری آن را مشخص کند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات