هیثمی، علی بن ابوبکر
| هیثمی، علی بن ابوبکر | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | علی بن ابوبکر هیثمی |
| لقب | نورالدین |
| نام پدر | ابوبکر |
| ولادت | 735ق |
| محل تولد | قاهره |
| رحلت | شب سه‌شنبه 29 رمضان سال 803ق یا 807ق |
| مدفن | قاهره |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | زین‌الدین عراقی |
| برخی آثار | مجمع الزوائد و منبع الفوائد |
علی بن ابوبکر هیثمی (735-803/807ق)، عالم و محدث برجسته شافعی و نویسنده کتاب «مجمع الزوائد و منبع الفوائد».
زادروز، زادگاه و تحصیل
نورالدین علی بن ابی‌بکر بن سلیمان مصری شافعی هیثمی، یکی از عالمان برجسته در حدیث اهل سنت است. هیثمی در سال ۷۳۵ق، در قاهره به دنیا آمد. وی در قاهره رشد کرد و قرائت قرآن آموخت. در همان جا با زین‌الدین عراقی (م ۸۰۶ق) آشنا گشته و در نوجوانی از ملازمان او شد.
هیثمی از محضر اساتیدی چون ابوالفتح میدومی، محمد بن اسماعیل بن الملوک، ابن قطروانی، ابن خباز، ابن حموی و... بهره برد، اما از این میان، استاد برجسته و شاخص وی، زین‌الدین عراقی بوده؛ چنان‌که ملازمت او با عراقی و دامادی وی و استفاده علمی‌اش از او مشهور است.
هیثمی حضور ذهن قوی در بیان متون داشت و در محضر استادش عراقی، بسیار حاضرجواب بود؛ به‌گونه‌ای که این حالت او مایه شگفتی شیخ بود و ازهمین‌رو هم نسبت به او اهتمام بسیار و عنایت ویژه داشت.
وی غالب اوقات خود را در معیت شیخ عراقی به علوم دینی و کتابت حدیث می‌گذراند و در سفر و حضر همراه استادش بود؛ به‌‌طوری‌‌که غالباً گفته می‌شود تمام احادیثی را که عراقی سماع نموده، هیثمی نیز همراه وی بوده و سماع کرده است. به عبارت دقیق‌تر، کمتر حدیثی را می‌توان یافت که یکی از این دو در نقل آن انفراد داشته باشد.
وفات
هیثمی در شب سه‌شنبه 29 رمضان سال 803ق[۱] و یا در سال 807 در قاهره درگذشت[۲].
آثار
- غاية المقصد في زوائد المسند؛
- كشف الأستار عن زوائد البزار؛
- بغية الباحث عن زوائد مسند الحارث؛
- البدر المنير في زوائد المعجم الكبير؛
- مجمع البحرين في زوائد المعجمين الأوسط و الصغير؛
- المقصد العلي في زوائد أبي‌يعلی الموصلي؛
- موارد الضمآن إلی زوائد ابن حبان؛
- مجمع الزوائد و منبع الفوائد.
پانویس
منابع مقاله
- احمدی، مهدی؛ غلامی، مرجان، «روش‌شناسی کتاب غاية المقصد في زوائد المسند، تألیف نورالدین هیثمی»، آموزه‌های حدیثی، پاییز و زمستان 1397، شماره 4، ص125 تا 146.
- احمد عطا، محمد عبدالقادر، مقدمه «مجمع الزوائد و منبع الفوائد»، نوشته علی بن ابی‌بکر هیثمی، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 2001م.
وابسته‌ها
کشف الأستار عن زوائد البزار علي الکتب الستة
موارد الضمآن إلى زوائد ابن حبان
مجمع البحرين في زوائد المعجمين «المعجم الوسیط و المعجم الصغیر للطبرانی»
بغية الرائد في تحقيق مجمع الزوائد و منبع الفوائد
موارد الظمآن إلى زوائد ابن حبان
موارد الظمآن إلی زوائد إبن حبان
المقصد العلي في زوائد أبي يعلى الموصلي
تقريب البغية بترتيب أحاديث الحلية
بغية الباحث عن زوائد مسند الحارث
فهرس احادیث موارد الظمان الی زوائد ابن حبان للحافظ نورالدین علی بن ابی بکر الهیثمی (735 - 807ه)
فهرس أحاديث کشف الأستار عن زوائد البزار علی الکتب الستة
الحسين علیه‌السلام بين الولادة و الشهادة في روايات الذهبي و الهيثمي
التعریف بالرواة الذین سکت عنهم الحافظ الهیثمي في کتابه مجمع الزوائد