نقش شیعه در گسترش علوم عقلی
| نقش شیعه در گسترش علوم عقلی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خسروپناه، عبدالحسین (نويسنده)
جمعی از محققین (گردآورنده) کنگره بینالمللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی. گروه علمی علوم عقلی (زير نظر) مکارم شیرازی، ناصر (اشراف) |
| ناشر | انتشارات امام علی بن ابیطالب (علیهالسلام) |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1397ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-533-264-6 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نقش شیعه در گسترش علوم عقلی ، از آثار جمعی از دانشوران ایرانی معاصر زیرنظر گروه علمی علوم عقلی «کنگره بینالمللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی» و با نظارت علمی مدرّس، نویسنده و پژوهشگر فعال در عرصه کلام، فلسفه و عرفان، عبدالحسین خسروپناه (متولد 1345ش)، تأثیرگذاری بیبدیل شیعیان در بنیانگذاری، تدوین، تقویت و استمرار حکمت و فلسفه اسلامی را از صدر اسلام تاکنون، گزارش و تحلیل میکند و برخی از فعالیتهای عقلی و فلسفی تعدادی از حکیمان شیعه مانند ملا نعیما طالقانى (متوفای 1160ق)، و علامه طباطبایى (1281- 1360ش) را نشان میدهد.
هدف و روش
- پژوهشگر معاصر، سید احمد غفاری قرهباغ تأکید کرده است: نوشتار پيشرو، تلاشى از سوى گروهى از پژوهشگران متعهّد عرصه فلسفه اسلامى براى تبيين محقّقانه اين نكته است كه انديشمندان شيعى، نقش منحصربهفردى در تأسيس، تدوين و گسترش دانش عقلى فلسفه اسلامى داشتهاند، و اين تأثير تا عصر حاضر ادامه يافته است. [۱]
ساختار و محتوا
- این اثر از 3 مقدمه (از آیتالله ناصر مکارم شیرازی، دبیر کنگره و عضو گروه علمی علوم عقلی در معرفی اجمالی «کنگره بینالمللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی» و اثر حاضر) و متن اصلی شامل 4 بخش تشکیل شده است:
- «اهلبیت(ع) و حکمت اسلامی»: به بررسی ارتباط هدایتگرانه اهلبیت عصمت و طهارت(ع) با حکمت و فلسفه اسلامی میپردازد و برخی از آموزههای فلسفی مثل توحید و صفات الهی را در روایات شیعی تبیین میکند.
- «حکمت اسلامی و مسأله روش»: نقش حکیمان مسلمان از فارابی تا علامه طباطبایى را در تغییر و تحول روش تحلیل، تفسیر، استدلال و استنتاج فلسفی آشکار میسازد.
- «حکمت اسلامی و فلسفههای مضاف»: به مسأله ارتباط فلسفه اسلامی با مبادی علوم و فلسفههای مضاف، میپردازد و مهمترین منابع و مصادر تأسیس و توسعه و غایت مشترک فلسفههای مضاف را بیان میکند.
- «نقش حکمای شیعه در گسترش مباحث حکمت اسلامی»: بخشی از فعالیتهای عقلی و فلسفی حکیمان شیعی از جمله سهروردی و ملا نعیما طالقانى را توضیح میدهد.
نمونه مباحث
- نقش تبيين عقلانى آموزههاى دينى حداقل از دو منظر شايان توجه است:
- نخست از منظر دفاع از دين و باورهاى دينى است؛ از مَعبر تبيين عقلانى به معناى إرائه توضيح و تصويرى مقبول از تعاليم دينى بهگونهاىكه با قواعد عامه فهم بشر و موازين پذيرفته شده عقلى هماهنگ باشد، در عمل دفاعى عقلى از دين انجام مىپذيرد كه از جهتى مىتواند معيارى براى حقانيت دين تلقى گردد و از جهت ديگر مىتواند شبهات و اشكالات مربوط به باورهاى دينى را پاسخگو باشد.
- دوم از ناحيه ظهور زيبايىهاى يك آموزه دينى و دسترسى به لايههاى زيرين معارف دينى است كه از آن به محاسن كلام تعبير مىگردد. تبيين عقلانى راهى است براى آشكار كردن عمق و زيبايى يك آموزه و از اين طريق مىتوان مردم را به حقايق دينى ترغيب نمود. اين مدعا به استناد روايتى از امام رضا عليهالسلام توضيح داده شد كه در ضمن آن فرمود اگر مردم زيبايىهاى كلام ما را مىدانستند از ما پيروى مىكردند. در تاريخ اسلام انديشمندان شيعه پيشگامان تبيين عقلانى آموزههاى دينى بودهاند و در سيره و آثار آنها نمونههاى فراوانى مىتوان مشاهده نمود.... نمونه اين شبهات را در خصوص آموزه «توبه» و «شفاعت» مىتوان ديد. تبيين علامه طباطبایى درباره اين دو آموزه مهم دينى تصويرى خردپذير از آنها بهدست داده است و با تبيين مذكور جايى براى اشكالات و ايرادات مطروحه مبنى بر نامعقول بودن اين دو آموزه دينى، باقى نمىماند. [۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.