مرآت الأدوار و مرقات الأخبار

    از ویکی‌نور
    مرآت الأدوار و مرقات الأخبار
    مرآت الأدوار و مرقات الأخبار
    پدیدآورانلاری، مصلح الدین (نويسنده)

    س‍اغ‍روان‍ی‍ان‌، ج‍ل‍ی‍ل‌ (مصحح)

    امیری، مصطفی (مترجم)
    ناشرمرکز پژوهشی ميراث مکتوب
    مکان نشرایران - تهران
    سال نشر1397ش
    چاپ2
    موضوعاسلام - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14
    زبانفارسی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    /ل2م4 107 DSR
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    مرآت الأدوار و مرقات الأخبار، یکی از مهم‌ترین تألیفات مصلح‌الدین محمد لاری (890-979ق) در تاریخ عمومی جهان است که در 974ق، به زبان فارسی نگارش شده است. سید جلیل ساغروانیان، کتاب را تصحیح و بر آن مقدمه نوشته و در دو جلد منتشر کرده است.

    این متن، تاریخی عمومی است از ابتدای خلقت حضرت آدم تا سال 974ق – عصر زندگی مؤلف – که آن را در یک مقدمه و ده باب‌ به نگارش درآورده است[۱].‏ نویسنده عنوان می‌کند تصمیم دارد کتابی مختصر که خلاصه کتب معتبر فن سیر و زبده تواریخ مشهور است، تألیف نماید. او اگرچه در ابتدای تاریخش منابع و مآخذ مورد استفاده در تنظیم تاریخ را نام می‌برد، اما در متن نیز آثاری را ذکر می‌کند که غیر از منابع اولیه اوست. او حتی از تواریخ ترکی منظوم و منثور نیز سود برده است[۲].

    ویژگی‌های کتاب

    1. نویسنده در نگارش تاریخش به‌جای گزینش یک نثر ساده و روان، بیشتر به کاربرد نثری عربی‌مآبانه گرایش دارد و این خود شاید به سبب آثار متعددی است که نویسنده به زبان عربی شرح کرده یا بر آنها حاشیه نوشته است[۳]‏.
    2. وی در بخش‌های مربوط به دوره‌های نزدیک به زمان خودش، یعنی حدود دو باب آخر کتاب، سعی کرده است بیشتر به معرفی و نشان دادن محیط‌های علمی روزگار خود بپردازد و بسیاری از دانشمندان و علمای هم‌عصر خود را همراه با آثار و افکارشان معرفی کند.
    3. او ظاهراً به‌خاطر عدم ایجاد حساسیت‌های سیاسی و مذهبی دوره صفویه پادشاهان آن را بسیار خلاصه و مجمل بیان می‌کند و از عصر صفویه تا دوران شاه تهماسب چندان سخن نمی‌گوید[۴]‏.

    سعدالدّین حسن مفتی، معروف به خواجه‌ افندی‌(م 1008ق)، این کتاب را با اضافاتی به ترکی برگردانده و باب دهم این کتاب - در تاریخ سلاطین عثمانی - را پس از‌ تحریر‌ ثانوی‌ و تکمیل به نام «تاج التّواريخ» به‌صورت کتابی مستقلّ درآورده است[۵]‏.

    پانویس

    1. ر.ک: پیشگفتار مصحح، بیست‌ویک
    2. ر.ک: همان، صفحه سی‌وهفت
    3. ر.ک: همان، صفحه بیست‌ویک
    4. ر.ک: همان، صفحه چهل‌وهشت
    5. ر.ک: نوشاهی، سید عارف، ص92

    منابع مقاله

    1. مقدمه مصحح کتاب.
    2. نوشاهی، سید عارف، «مرآت الأدوار و مرقات الأخبار (فصلی در شرح حال بزرگان خراسان و ماوراءالنهر و فارس در قرن‌های نهم و دهم)»، معارف، آذر - اسفند 1375، شماره 39، ص91 تا 113.



    وابسته‌ها