محاسبة النفس (ابن ابیالدنیا)
| محاسبة النفس(ابن ابیالدنیا، عبدالله بن محمد) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابیالدنیا، عبدالله بن محمد (نويسنده) عوض، مصطفی بن علی (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1406ق - 1986م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اخلاقی - اخلاق اسلامی - احادیث اهل سنت - قرن 3ق. - نفس - احادیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۴۸/الف۲م۳ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محاسبة النفس، اثر ابوبکر عبدالله بن محمد بن عبید بن سفیان بن قیس بغدادی اموی قرشی، معروف به ابن ابیالدنیا (متوفی 281ق)، مجموعهای است از روایات پیرامون محاسبه نفس و مخالفت با آن.
متأسفانه کتاب، فاقد هرگونه مقدمهای است که در آن، به موضوع، اهمیت و ویژگیهای کتاب اشاره شده و روش کار نویسنده و رویکرد وی در تدوین روایات و ترتیب چینش آنها، توضیح داده شده باشد، اما با دقت در محتوا و مطالب کتاب، میتوان دریافت که نویسنده در آن، مجموعهای از احادیث و آثار مربوط به محاسبه نفس و خودحسابرسی را که از صحابه، تابعین و سایر بزرگان در دست داشته، بههمراه اشعار، حکمتها و خطبههای مرتبط با این موضوع، در این کتاب، جمعآوری کرده است.
یکی از مهمترین ویژگیهای کتاب، علاوه بر ذکر سلسله سند راویان، این است که تمام متن روایات و منقولات آن، اعرابگذاری شده است که این امر، به صحت خواندن متن و تسهیل درک و فهم مطالب آن، کمک میکند.
کتاب مجموعا دربردارنده 149 حدیث، روایت، شعر و خبر است که در ابواب زیر، مرتب شده است:
- حسابرسی و محاسبه نفس؛
- سرزنش نفس؛
- معاقبه نفس؛
- مبارزه و جهاد با نفس و بازداشتن آن از شهوات؛
- برحذر داشتن نفس و ترس بر آن بهخاطر خوف از سوء عاقبت؛
- آماده کردن نفس در کارها برای رسیدن به آرامش در روز قیامت.
نمونه مباحث
- با سند خود از پیامبر(ص) نقل کرده است: «الْكيسُ مَنْ دَانَ نَفْسَهُ وَ عَمِلَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ وَ الْعَاجِزُ مَنِ أَتْبَعَ نَفْسَهُ هَوَاهَا وَ تَمَنَّى عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»[۱].
ترجمه: زیرک کسی است که نفس خود را متهم و محکوم نماید و برای آخرت کار کند و ضعیف کسی است که از هوسهای خود پیروی کند و بااینحال، از خدای متعال به بهترینها امیدوار باشد.
- با سند خود از ابوبکر نقل کرده است: «مَنْ مَقَتَ نَفْسَهُ فِي ذَاتِ اللَّهِ، آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ مَقْتِهِ»[۲].
ترجمه: کسی که برای خدا بر خویش خشم گیرد، خداوند او را از خشم خویش در امان خواهد داشت.
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.