شرح عيون كتاب سيبويه

شرح عيون كتاب سيبويه
پدیدآوران	مجریطی، هارون بن موسی (نويسنده) سیبویه، عمرو بن عثمان (نویسنده) عبد ربه، عبداللطیف عبد ربه ( محقق)
عنوان‌های دیگر	الکتاب. شرح
سال نشر	1404ق - 1984م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح عيون کتاب سيبويه اثر ابونصر هارون بن موسی بن صالح بن جندل قیسی مجریطی قرطبی (متوفی 410ق- 1010م)، در شرح «الکتاب» عمرو بن عثمان بن قنبر سيبويه (140- 180ق)، پيشواى مكتب نحوى بصره که با تحقیق عبداللطیف عبدربه، منتشر شده است.

ابونصر کتاب خود را بدون مقدمه‌ای که رویکرد خود را در نگارش مطالب، مشخص کرده و یا به انگیزه نگارش آن اشاره نموده باشد، آغاز کرده و مستقیما وارد شرح موضوعات «الکتاب» شده است. اما با تتبع در مطالب و دقت در مباحث مطرح شده در آن، می‌توان به برجسته‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌ها و خصوصیات روشی که وی دنبال کرده را دریافت و مشخص نمود که تا چه اندازه به آن روش، ملتزم و پایبند بوده است. برخی از این ویژگی‌ها، به شرح زیر می‌باشد:

1. ابونصر در این اثر، به شرح تمامی ابواب کتاب سیبویه نپرداخته و حتی تمامی مسائل مطرح شده در ابوابی که مورد بحث قرار گرفته نیز، پوشش داده نشده است. بلکه تنها به موضوعات و مباحثی پرداخته شده است که از دید او، نیاز به توضیح و تفسیر داشته است.
2. او معمولا سخنان و مطالب خود را با ذکر کلمات سیبویه، آغاز کرده و به آن‌ها، به واسطه عبارت «قوله فی باب...» اشاره نموده است. پس کل فقره مربوط از نص یا بخشی از آن را ذکر نموده و گاهی نیز به ذکر جمله یا عبارت یا شاهدی از قرآن یا اشعار عرب، اکتفا کرده و به ندرت از این روش، تخطی نموده است.
3. در بیشتر موارد، شارح پاراگرافی از متن اصلی یا آنچه را که از آن انتخاب نموده را ذکر کرده و سپس بدون تکرار چیزی از آن، شروع به توضیح یا اظهارنظر در مورد آن، نموده است. اما در برخی از موارد، در توضیح آن قسمتی که اراده شرح و توضیح آن را دارد، دچار تکرار مطالب شده است.
4. ویژگی غالب روش شارح در توضیح و تشریح موضوعاتی که انتخاب نموده، رعایت حد وسط میان بسط و ایجاز است.
5. شارح در بسیاری از موارد، سعی نموده است تا مراد سیبویه از متن را با مقایسه آن با کلام و عبارات او در جای دیگر کتاب، توضیح دهد.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.