دیوان موالی تونی

دیوان موالی تونی (شاعر شیعی سدۀ 9ـ10 ق)
پدیدآوران	تونی، موالی (نویسنده) صداقت حسيني، رضا (محقق) قوامي، حسين (محقق) سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان خراسان جنوبي (سایر)
ناشر	کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
مکان نشر	تهران
سال نشر	1396
چاپ	یکم
شابک	‎978-600-220-279-6
موضوع	شعر فارسی، ادبیات شیعی، شعر دوره صفوی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏1396 9د / 5903/5 PIR

دیوان موالی تونی (شاعر شیعی سدۀ 9ـ10 ق) تألیف موالی تونی؛ تونی شاعر شیعهٔ سده‌های نهم و دهم هجری، اهل تون (فردوس امروزی)، از شاعران برجستهٔ عصر صفوی بود. اشعار او آمیخته با مضامین دینی و عرفانی است و در قالب‌های قصیده (در مدح ائمه) و غزل (با درون‌مایه‌های عرفانی) سروده شده‌اند. ساقی‌نامهٔ نمادین او از آثار شاخص این دیوان است. تصحیح حاضر، بر پایهٔ تنها نسخهٔ خطی موجود (کتابخانهٔ مجلس)، منبعی ارزشمند برای پژوهش در شعر دورهٔ صفوی به شمار می‌رود. کتاب با تحقیق رضا حسینی صداقت و حسین قوامی و با همت سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستي و گردشگري استان خراسان جنوبي به چاپ رسیده است.

ساختار

دیوان شامل 19 قصیده، 426 غزل، 2 تخمیس، 1 ساقی‌نامه، 11 قطعه، 34 رباعی و چند بیت مفرد است که در مجموع 3659 بیت را در بر می‌گیرد.

گزارش کتاب

موالی تونی از شاعران نامدار قرن نهم و دهم هجری است که اصالتاً از شهر تون (فردوس امروزی) بوده است. وی از جمله شاعران شیعه‌مذهب دوره صفویه به شمار می‌رود که اشعارش آکنده از مضامین دینی و عرفانی است. دیوان وی که بر اساس نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی تصحیح شده، گنجینه‌ای ارزشمند از شعر فارسی در عصر صفوی محسوب می‌شود.

ویژگی‌های بارز شعر موالی تونی عبارتند از:

1. غلبه مضامین عرفانی و اخلاقی بر اشعار
2. کاربرد صنایع بدیعی به ویژه صنایع معنوی
3. تأثیرپذیری از شاعران پیشین مانند انوری و جامی
4. نوآوری در بیان مفاهیم دینی و عرفانی
5. ترکیب هنرمندانه صور خیال با معانی بلند

قصاید موالی عمدتاً در مدح و منقبت ائمه اطهار(ع) به ویژه امام علی(ع) سروده شده است. غزلیات او با وجود ظاهر عاشقانه، در باطن حاوی مضامین عرفانی و اخلاقی است. ساقی‌نامه 167 بیتی او از آثار برجسته این دیوان محسوب می‌شود که در آن به شیوه‌ای بدیع، ارکان نماز را در قالب تصاویر عرفانی بیان کرده است.

این تصحیح که بر اساس تنها نسخه خطی موجود از دیوان موالی تونی انجام شده، منبعی ارزشمند برای پژوهش‌های ادبی دوره صفوی و مطالعات شعر شیعی به شمار می‌رود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات