دیوان جمیل بثینة
| دیوان جمیل بثینة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جمیل بثینه (نويسنده) |
| ناشر | دار بيروت |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1402ق - 1982م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1402 /د9 3196 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان جمیل بثینة، مجموعه سرودههای شاعر غزلسرای عصر اموی، ابوعمرو جمیل بن عبدالله بن مَعْمَر عُذری قضاعی مشهور به جَمیل بُثَینه (متوفای 82ق)، است که بیشتر اشعارش «مکتب غزل عذری» و «عشق پاک و عفیف» را در جامعۀ آن روزگار (در مقابل «غزل جسمانی و اباحی») بهخوبی ترسیم میکند. نویسنده، روزنامهنگار، مترجم و واژهشناس مسیحی لبنانی قرن سیزدهم هجری قمری، بطرس بستانی (1235- 1300ق) مقدمهای سودمند برای اثر حاضر نوشته و به معرفی این شاعر و عشق سوزان و افسانهای او به دخترعمویش، بثینه بنت حیان عذری (متوفای 82ق)، پرداخته و چگونگیهای اشعارش را توضیح داده است.
هدف و روش
- بطرس بستانی، با تأکید بر آنکه نام جمیل بثینه با «عشق عذری» و صدق و عفاف و خودنگهداری از شهوات، قرین شده، افزوده است: در باب اخبار مربوط به زندگانی او، روایات اختلاف دارد ولی بیشتر اشعارش غزل است و جمال عشق عفیف را نشان میدهد و به همین جهت، در اثر حاضر، غزل را بابی جداگانه قرار دادیم.... [۱]
ساختار و محتوا
- این اثر از 3 قسمت تشکیل شده است:
- غزل (73 شعر)
- اغراض گوناگون (18 شعر)
- تکبیت (14 بیت).
ویژگیهای اشعار جمیل
- یکی از پژوهشگران معاصر نوشته است:
- تقریباً همۀ اشعاری که از جمیل به دست ما رسیده، اشعار عاشقانهای است که برای بثینه سروده است. از این رو، بیشترین حجم اشعار وی را غزل تشکیل میدهد. از دیگر مضامین شعری او ابیاتی است فخرآمیز که در ستایش قبیلۀ خود سروده، و در آن به شجاعت، جنگاوری، اقتدار و سیاست قوم خود بالیده است.
- دیوان وی از دیگر مضامین شعری همچون وصف، مدح و رثا تقریباً تهی است.
- هجو نیز در میان اشعار وی چندان جایگاهی ندارد....
- جمیل در برخی ابیات عاشقانه پایبندی به اصول مکتب غزل عذری را از یاد برده، و پای از حریم عفت و پاکدامنی بیرون نهاده است. این ابیات ـ که به نوعی غزلیات گناهآلود عمر بن ابیربیعه را تداعی میکند ـ انتقاد و سرزنش منتقدان کهن را در پی داشته است. [۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب
- فاتحینژاد، عنایتالله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1389ش.