ديوان ابن دراج القسطلي

    از ویکی‌نور
    ديوان ابن دراج القسطلي
    ديوان ابن دراج القسطلي
    پدیدآورانابن دراج، احمد بن محمد (نويسنده)
    ناشر[بی نا]
    مکان نشر[بی جا] - [بی جا]
    سال نشر13سده
    چاپ1
    موضوعشعر عربی, -- قرن‏‫ ۴ق.‏‬,ابن دراج، احمد بن محمد،‭۴۲۱-۳۴۷ ‬ق. - سرگذشتنامه
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    PJA ۳۷۹۵‬/د۹ ۱۳۴۰
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    ديوان ابن دراج القسطلي، مجموعه اشعار شاعر و کاتب اواخر عصر امویان اندلس و اوایل دوره ملوک‌الطوایف در آن سرزمین، ابوعمر احمد بن محمد قسطلی، مشهور به ابن دَرّاج (متوفای 421ق) است که بسیاری از شعرشناسان آن را تحسین کرده‌اند. حاجب بزرگ، منصور بن ابی‌عامر، نخستین ممدوح ابن دراج بود.

    ارزش اشعار

    • به گفته یکی از پژوهشگران:
    • ابن دراج در شعر و ادب اندلس سهمی بسزا دارد. اهمیت او را در این خصوص از توصیفات و ستایش‌های گاه مبالغه‌آمیزی که معاصران و صاحب‌نظرانِ پس از او از شعرش به عمل آورده‌اند، می‌توان دریافت. از یک‌سو در خود اندلس بزرگانی چون ابن شهید، ابن حیان، ابن بسام و دیگران، سخت او را ستوده‌اند و به‌ویژه شاگرد نامدار وی ابن حزم (د ۴۵۶ق)، او را در ردیف متنبی و ابوتمام شمرده است. از سوی دیگر در مغرب و افریقیه و شرق نیز از همان زمان شعر ابن دراج شهرت یافته بود. فی‌المثل، ابن ‌شرف قیروانی، مراکشی و ابن خلدون او را از زمره بزرگان شعر و ادب بشمار آورده‌اند و از آن مهم‌تر، وی هنوز در قید حیات بود که ثعالبی در ایران او را ستایش کرد و تعدادی از قصایدش را در یتیمه خویش آورد[۱].

    ویژگی‌های اشعار

    • وی اشعار بسیاری در مدح منصور سروده و در لابه‌لای آنها بسیاری از رویدادها و تحولات تاریخی عصر او را که از دوران‌های رونق و عظمت اندلس بشمار می‌آید، ثبت کرده است؛ از جمله ورود برخی پادشاهان ممالک مسیحی اندلسی به قرطبه و استقبال قدرتمندانه منصور از آنان است که در پاره‌ای موارد، جز اشعار ابن دراج منبع دیگری از آنها خبر نداده است و نیز خبر برخی لشکرکشی‌های معروف منصور به سرزمین‌های مسیحی اندلس را که با پیروزی‌هایی بزرگ همراه بود، فقط در اشعار او می‌توان یافت. ابن دراج که در بسیاری از این لشکرکشی‌ها همراه منصور بوده، تصاویری زنده و پرشکوه را از نبردهای وی به دست داده است. در یکی از مهم‌ترین این لشکرکشی‌ها، یعنی غزوه شَنتیاقُب، ابن دراج به فرمان منصور و از جانب او فتح‌نامه معروف را نوشت که به قرطبه نزد هشام بن حکم خلیفه و سایر مراکز مهم اندلس فرستاده شد. گویند وی در این فتح‌نامه، شرحی کامل از این لشکرکشی و عرصه‌های پیکار را در عباراتی بدیع و با تعابیری زیبا به رشته تحریر درآورد. این سند تاریخی که اکنون از میان رفته است، ستایش و شگفتی همگان را برانگیخت و در زمان خود همواه مورد استفاده ادیبان بود.

    تمامی دیوان ابن دراج که خود شاعری نوکلاسیکی و پیرو سنن شرقی است، جز پاره‌ای نوریات و مرثیه‌ها، از قصایدی تشکیل شده که وی در مدح بزرگان اندلس سروده است[۲].

    نمونه مباحث

    • هو الحاجب المنصور و الملك الذيسعى فتعالى جده فتناهى
      و ...[۳].
    • ترجمه: او همان حاجبِ منصور و پادشاهی است که بس کوشید و شکوهش به اوج رسید.

    پانویس

    1. ر.ک: ارزنده، مهران، ج3، ص493
    2. ر.ک: همان، ص491-492
    3. ر.ک: متن کتاب، ص‌11

    منابع مقاله

    • متن کتاب.
    • ارزنده، مهران، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، تهران 1369ش.


    وابسته‌ها