حجة القراءات

حجة القراءات
پدیدآوران	ابن زنجله، عبدالرحمن بن محمد (نويسنده) افغانی، سعید (محقق)
ناشر	مؤسسة الرسالة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1418ق - 1997م
چاپ	5
موضوع	قرآن, -- قرائت
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP ۷۵/۳‬/‮الف‬۲۴ح۳‬
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

حجة القراءات اثر ابوزرعه عبدالرحمن بن محمد بن زنجله (نیمه دوم قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری)، در علم قرائات و دلیل قرائات قاریان هفت‌گانه معروف.

نویسنده در بحث قرائت‌ها، ترتیب معروف سوره‌ها را از فاتحه الکتاب تا پایان آن، دنبال کرده است. وی عنوان سوره‌ها را در نصف سطر ذکر نموده و سپس، به ترتیب آیات مذکور در سوره، به بحث در مورد آیاتی پرداخته است که شامل قرائت‌های مختلف شده و هر قرائتی را به قاری مربوط به آن، از قاریان هفت‌گانه، نسبت داده است. پس از آن، دلیل و استنباط خود درباره قرائت صحیح را ذکر نموده و به دلایل سایر قرائات نیز اشاره کرده است.

نویسنده درباره قرائت صحیح، اگر از خود قرآن، دلیل و استدلالی بیابد، آن را در اولویت قرار داده و با بیان و توضیح آن دلیل، مطالب را آغاز نموده و در این امر، دقت و حساسیت تحسین‌برانگیزی از خود نشان داده است. پس از آن، به سراغ روایات رفته و در صورت یافتن دلیل یا استدلالی بر قرائت مورد نظر در روایات، آن را بیان کرده و به توضیح آن، پرداخته است. وی در مراحل بعدی، از شعر، نثر و اقوال و نظریات اهل لغت، نحویون و... نیز بهره برده تا اینکه تمام مطالب مربوط به آن قرائت، ذکر شده و به اتمام برسد. سپس به آیات مورد اختلاف همان سوره، پرداخته و به آیاتی که در قرائت آن‌ها، اختلافی گزارش نشده، نپرداخته است.

ویژگی نظریات و توضیحات ابن زنجله درباره صحیح بودن قرائات، وضوح و ایجاز می‌باشد، به گونه‌ای که به حداقل استدلال و توضیحات قانع کننده، بسنده نموده است. با این حال، در مواقعی نیز که فرصت و مجال کافی برای ارائه توضیحات داشته، پس از پایان ذکر جنبه‌های مختلف قرائت‌های صحیح، از آن خودداری نکرده است. وی معمولا کلام خود را، چنین آغاز نموده است: «فلان قاری و فلان قاری، اینگونه قرائت کرده‌اند که...» سپس، دلایل آن قرائت را ذکر کرده و پس از آن، به قرائت بقیه قاریان هفت‌گانه و دلایل آنها، اشاره کرده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.