الفتح الوهبي على مشكلات المتنبي
| الفتح الوهبي على مشكلات المتنبي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جنی، عثمان بن جنی (نويسنده) غیاض، محسن (محقق) |
| ناشر | الجمهوریة العراقیة. وزارة الإعلام. مديرية الثقافة العامة |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 1973م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر عربی,شعر عربی - قرن ۴ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ف2 3988 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفتح الوهبي علی مشکلات المتنبي اثر ابوالفتح عثمان بن جنی (321- 392ق)، شرحی مختصر بر ابیات برگزیدهای از دیوان شعر ابوطیب متنبی (303- 354ق).
ابن جنی دو شرح بر دیوان متنبی نوشته و در آنها، اشعار وی را تشریح نموده و به تفسیر الفاظ غریب و دیریاب و کشف اسرار بلاغی و ادبی نهته در آن، پرداخته است. اولین آنها، شرحی است مفصلتر و بزرگتر به نام «الفسر يا تفسير ديوان المتنبى الكبير» و دیگر اثر حاضر که شرحی کوچکتر و مختصر که از تحت عنوان «تفسير معانى ديوان المتنبى» يا «شرح صغير» نیز یاد شده است. این دو شرح، کهنترین و معتبرترین شرحها بر دیوان متنبی بوده و همه کسانی که بعد از آن بر اشعار ابوطیب اظهارنظر کردهاند، به آنها وابسته بوده و تقریبا نمیتوان شرحی بر دیوان متنبی یافت که از ابوالفتح نقل نکرده باشد و تفاسیر او را اعم از موافق یا مخالف، مکرر ذکر نکرده باشد[۱].
نکته قابل توجه، اینکه، این اثر، شرح کامل تمام ابیات دیوان متنبی نیست، زیرا وی این کار را در شرح کبیر خود انجام داده و در این کتاب، صرفا به شرح برخی از ابیات منتخب از دیوان متنبی پرداخته است[۲].
ابن جنی ابیات شرح شده را همانند شرح کبیر خود، بر اساس قوافی، مرتب نموده و محقق نیز آنها را بر اساس حروف الفبا، تنظیم و ارائه کرده است. شارح تمام اشعار و قوافی یک قصیده را شرح و بررسی نکرده، بلکه از هر قصیده، ابیاتی را برگزیده و به شرح آنها پرداخته و از برخی قوافی نیز چشمپوشی کرده و به آنها، اشارهای نکرده و از آنها، چیزی ذکر نکرده است، از جمله قافیههایی که بر اساس حروف «ث، ح، خ، ص، ض، ط، ظ، غ، ف» آمده است[۳].
ابوالفتح خود به این نکته اشاره نموده است که در تببین و شرح معانی ابیات، دو روش را پیموده است که یکی از آنها، مورد تأیید خود متنبی بوده و در زمان ملاقات با او و مراجعه حضوری نزد وی و خواندن اشعار برای خود شاعر، به واسطه اشاره به الفاظ و معانی آنها صورت گرفته و دیگری، آن چیزی است که مکاتب فکری عرب در هنر و شعر، آن را مطالعه میکند[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.