اباحهگری در تصوف
| اباحه گری در تصوف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | الماسی، مهدی (نویسنده) |
| ناشر | فراهم |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-622-92302-0-6 |
| موضوع | تصوف -- تاریخ -- اسلام، عرفان اسلامی -- نقد و تفسیر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
اباحه گری در تصوف تألیف مهدی الماسی؛ این کتاب اثری پژوهشی در حوزه عرفان اسلامی است که به بررسی انتقادی پدیده اباحهگری در تاریخ تصوف میپردازد. کتاب با رویکردی تاریخی و تحلیلی، زمینههای فرهنگی، اجتماعی و نظری اباحهگری را در میان فرقههای صوفیه و جریانهای مرتبط با آن واکاوی میکند و نشان میدهد که چگونه جریان تصوف از زهد و پرهیز آغازین، دچار آفات و انحرافاتی شد که آن را در معرض اتهامات منتقدان قرار داد.
ساختار
این کتاب شامل یک پیشدرآمد و چهار فصل اصلی میباشد.
گزارش کتاب
کتاب "اباحه گری در تصوف" اثر مهدی الماسی، پژوهشی عمیق و تحلیلی در مورد پدیده اباحهگری در تاریخ تصوف اسلامی است. نویسنده در این اثر با رویکردی تاریخی و انتقادی، به بررسی زمینههای فرهنگی، اجتماعی و نظری این پدیده در میان فرقههای صوفیه میپردازد.
نویسنده با مروری بر تاریخ تصوف اسلامی، نشان میدهد که تصوف از زهد و پرهیز و رویگردانی از دنیا آغاز شد. گروههای نخستین صوفیان افرادی زاهد بودند که حتی به دلیل افراط در انجام اعمال و عبادات، از سوی برخی عالمان و فقیهان سرزنش میشدند. اما به تدریج، گرایش صوفیه به جمال و زیبایی، اشتیاق به ابراز هیجانات درونی بدون پردهپوشی، و روش خاص آنان در تفسیر احکام شرعی، موجب بروز انحرافاتی در این جریان شد.
الماسی در پیشدرآمد کتاب به بررسی تحول تصوف از زهد خشک به عرفان عاشقانه میپردازد و نشان میدهد چگونه مفاهیمی چون عشق الهی، وحدت وجود و تفسیر باطنی آیات قرآن، جایگاه ویژهای در اندیشه و رفتار صوفیان پیدا کرد. در این مسیر، برخی از صوفیان و پیروانشان به آسانگیری در احکام شرعی و حتی اباحهگری متهم شدند.
در فصل اول با عنوان "زمینههای فرهنگی و تاریخی اباحهگری در تصوف"، نویسنده به بررسی تأثیر آیینهایی مانند مزدکی و مانوی بر شکلگیری برخی باورهای اباحهگرانه در فرقههای اسلامی و تصوف میپردازد. همچنین ورود افراد متظاهر به حلقههای صوفیانه و شیوع صوفینمایی از سوی کسانی که در پی گریزگاهی برای اعمال نفسانی خود بودند، مورد تحلیل قرار میگیرد.
فصل دوم به "زمینههای نظری اباحهگری در تصوف" اختصاص دارد و نویسنده در آن به بررسی مبانی فکری و نظری که موجب بروز رفتارهای اباحهگرانه در میان برخی صوفیان شد، میپردازد.
در فصل سوم با عنوان "مصادیق اباحهگری در تصوف/ شطح"، الماسی به بررسی مصادیق عینی اباحهگری مانند شطحگویی، سماع و شاهدبازی میپردازد و تفاوت میان تصوف اصیل و انحرافات اباحهگرانه را مورد تأکید قرار میدهد.
فصل چهارم به "ملامتیه، قلندریه و اباحهگری" اختصاص دارد و نویسنده در آن به بررسی رفتارها و عقاید این دو جریان مهم در تاریخ تصوف و ارتباط آنها با پدیده اباحهگری میپردازد.
نویسنده در سرتاسر کتاب به نقدهای فقها و متکلمان بر صوفیه و نیز انتقادات درونگروهی صوفیان نسبت به انحرافات و بدعتها اشاره دارد و نشان میدهد که چگونه مشایخ صوفی به نقد صوفینمایان نفسمسلک پرداختند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات