شرح أول کتاب في التجويد

شرح أول کتاب في التجويد
پدیدآوران	سعیدی، علی بن جعفر (نويسنده) عرباوی، فرغلی سید (محقق)
عنوان‌های دیگر	التنبیه علی اللحن الجلی و اللحن الخفی
ناشر	مکتبة اولاد الشيخ للتراث
مکان نشر	مصر - جیزه
سال نشر	2008م
چاپ	1
شابک	‎977-371-210-9
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/م7ش4 78/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح أول کتاب في التجويد، یا «التنبیه علی اللحن الجلي و اللحن الخفي»، نوشته قاری و قرائت‌شناس شیرازی قرن پنجم هجری قمری، ابوالحسن علی بن جعفر بن محمد سعیدی رازی حذاء مشهور به ابوالحسن سعیدی (متوفای حدود ۴۱۰ق)، چگونگی تلفّظ حروف زبان عربی را توضیح می‌دهد و مسأله آسیب‌های آشکار و پنهان در إعراب و قرائت و تجوید کلمات را تحلیل و تفسیر می‌کند. پژوهشگر معاصر صوت‌شناسی و تجوید و قرائت، فرغلی سید عرباوی این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی سودمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوالحسن سعیدی و نیز روش اثر حاضر را معرفی کرده است.

اهمیت کتاب

• اثر حاضر، از آن جهت که اولین کتاب در دانش تجوید است، در تاریخ صوت‌شناسی زبان عربی جایگاه مهمّی دارد. مسأله «لحن خفی» و توضیح صورت‌های گوناگون آن و مثال‌های متعدد برای فهم آن، که از مسائل مهمّ تجویدشناسی است، برای اولین بار در همین کتاب مطرح شد و اندیشوران بعدی از آن استفاده کردند.

هدف و روش

• ابوالحسن سعیدی، با تأکید بر آنکه کتاب حاضر را در پاسخ به درخواست یکی از مؤمنان فراهم کرده، بدون ذکر نام آن شخص، افزوده است: من نگارش تجوید الفاظ قرآن را به خاطر مودّت و برادری ایمانی پذیرفتم و امیدوارم خدای کریم درخواست تو و پاسخ مرا خالص برای خودش قراردهد.

ساختار و محتوا

• ابوالحسن سعیدی، در این اثر مختصر، موضوع دقیق اشتباهات گویشی در قرائت قرآن و به‌ویژه لحن خفی و خطای در تجوید و تلفظ صحیح حروف و مسائلی مانند تفکیک بین ممدود و مقصور را با ذکر مثال‌های فراوان از جمله آیاتی از سوره حمد تشریح می‌کند.

نمونه مباحث

• شایسته است که قاری قرآن بعد از شناخت لحن جلی، لحن خفی را بشناسد؛ زیرا لحن دو نوع است: لحن آشکار این است که کلمه منصوب را مرفوع بخواند یا مرفوع را منصوب کند و یا منصوب و مرفوع را مجرور بگوید و مانند آن. پس لحن جلی را کسانی که مزه علم را چشیده‌اند مانند قرائت‌شناسان، نحویان و دیگران، می‌شناسند. لحن پنهان آن است که هیچ کسی نمی‌داند جز قرائت‌شناس متقن و دقیقی که به مخارج حروف و حقّ هر کدام، آگاهی دارد.

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.