جامع الفقه
| جامع الفقه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمد، یسری سید (نويسنده) ابنقیم جوزیه، محمد بن ابیبکر (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | موسوعة الأعمال الکاملة للإمام إبن قیم الجوزیة |
| ناشر | دار تسنیم للنشر و التوزیع |
| مکان نشر | مصر - المنصوره |
| سال نشر | 1421ق - 2000م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | الف2ج2 179/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جامع الفقه، تألیف یسری سید محمد (معاصر)، مشتمل بر آرا و نظرات فقهی ابوعبدالله محمد بن ابیبکر بن ایوب بن قیم جوزیه (691-751ق ) است. ازآنجاکه وی کتابی جامع در فقه تألیف نکرده و آرای فقهی ایشان در آثار متعددشان پراکنده است، مؤلف، آرای فقهی وی را از از میان آثارش جمعآوری و در این کتاب جای داده است. موضوعات فقهی کتاب بر اساس مذهب فقهی احمد بن حنبل است[۱].
انگیزه نگارش
انگیزه نگارش کتاب، جمعآوری و تنظیم آرای فقهی ابن قیم برای دسترسپذیری بیشتر دانشجویان علوم شرعی است[۲].
ساختار
نوشتار حاضر در یک مقدمه و موضوعات مختلف فقهی ذیل عنوان «کتاب »، مانند «كتاب الطهارة» یا «كتاب الصلاة» یا...، بههمراه ابواب و فصول متعدد ذیل هر عنوان اصلی، تنظیم شده و شامل تمام موضوعات فقهی است[۳].
محتوا
مقدمه کتاب، مشتمل بر معرفی کلی کتاب، نویسنده و روش فقهی او، بههمراه شیوه جمعآوری کتاب است[۴].
متن کتاب با موضوع نیت آغاز شده و در آن مباحثی مانند حقیقت نیت و تعریف آن[۵]جایگاه نیت[۶] و مطالبی دیگر در ذیل ابواب و فصول مختلف، مطرح شده است. پس از آن موضوعات مختلف فقهی بهترتیب مطرح گردیده است. پایانبخش مطالب کتاب، بحث فقهی اقرار ذیل عنوان «كتاب الإقرار» بههمراه مباحثی مرتبط در ذیل فصلهای متعدد است[۷].
روش نویسنده
روش ابن قیم جوزیه، در این کتاب و در سایر آثارش، دارای ویژگیهای برجستهای به شرح زیر است:
- استناد به منابع اولیه: او در استدلالهای فقهی خود بر آیات قرآن کریم و احادیث شریف نبوی تکیه فراوان دارد و با دقت به بررسی و تعلیق احادیث میپردازد[۸]. همچنین به آثار صحابه و اقوال علمای بزرگ سلف توجه ویژهای نشان میدهد[۹].
- روش فقهی مستقل: امام ابن قیم در فقه، از پیروی کورکورانه از مذاهب خاص پرهیز میکند و در عوض بر استنباط احکام از دلایل و شواهد تمرکز دارد . او فقه را از دیدگاه خود مطرح میکند و آثارش ساختار سنتی مذاهب را دنبال نمیکند[۱۰].
- جامعیت در بررسی آراء: در طرح مسائل فقهی، او به جامعیت و احاطه بر تمامی اقوال علما در آن مسئله اهتمام میورزد و بهتفصیل به بحث میپردازد.
- توجه به جوانب زبانی: نویسنده به ابزارهای زبانی، نحو، صرف و بلاغت توجه خاصی دارد تا معانی و دلالتهای احادیث را بهدرستی استخراج کند[۱۱].
ویژگی کتاب
مباحث کتاب به شیوه کتاب «المغني» و « زاد المستنقع» و استفاده از بسیاری از نوشتههای مذهب فقهی حنبلی در برخی مسائل بوده و به پیروی از بخاری مطالب آن با موضوع نیت آغاز شده است[۱۲]. در بیشتر مواضع ابتدا به تبیین حکمت حکم شرعی از حلال و حرام پرداخته شده؛ خصوصاً در مواردی که این تبیین لازم بوده است[۱۳]. در میان مسائل، پارهای از فواید و نکات مربوط به سلوک، لطایف روحی و مباحث قلبی آمده است. همچنین برخی تعلیقات حافظ منذری از کتاب «تهذيب السنن» در راستای افاده بیشتر ذکر شده است[۱۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.