انديشه سياسی در اسلام
| انديشه سياسی در اسلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حقيقت، صادق (نويسنده)
فریدونی، علی (گردآورنده) آل سید غفور، محسن ( گردآورنده) مدیریت مطالعات اسلامی. مرکز مطالعات فرهنگی - بینالمللی ( تهيه کننده) |
| عنوانهای دیگر | کتابشناسی توصیفی |
| ناشر | انتشارات بین المللی الهدی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1377ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-472-138-1 |
| موضوع | اسلام - تجدید حیات فکری - اسلام و سیاست - کتاب شناسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف5ح7 7835 Z |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اندیشه سیاسی در اسلام کتابشناسی توصیفی، نوشتهسید صادق حقیقت)متولد 1341ش) است که سید محسن آل غفور(متولد 1348) و علی فریدونی نیز در انجام آن با او همکاری نمودهاند. این کتاب مجموعهای از نوع کتابشناسی است که ارتباط دین و سیاست را در حوزۀ اندیشۀ سیاسی اسلام با معرفی اجمالی آثار سیاسی اندیشمندان اسلامی و گزارشهای آنان توصیف میکند. این اثر به سفارش مدیریت مطالعات اسلامی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نوشته شده است.
ساختار و سبک نگارش
این کتابشناسی توصیف نزدیک به ۲09 عنوان کتاب را، که شامل کتابها، مقالات و پژوهشها است، دربردارد. روش نگارش این اثر «توصیفی» و «تحلیلی» است. کتابها و آثار بر اساس حروف الفبای فارسی چینش شدهاند. سیدصادق حقیقت گردآورنده و گزارشگر اصلی است. این اثر تلاش کرده تا اندیشههای سیاسی شیعه را که نظاممند نبود، ساماندهی کند.[۱]
گزارش محتوا
برخی از چالشهای روشی و محتوایی در مجموعۀ کتب توصیفشده این مجموعه بدین شرح است:
- کمبودن کتب تحلیلی اندیشهای: از 209 اثر توصیفشدۀ حاضر، حدود 23 درصد (48 کتاب) ویژۀ انقلاب اسلامی ایران و مسائل سیاسی – اجتماعی آن به نگارش درآمدهاند. 77درصد آنها (162 کتاب) هرچند شکل اندیشهای دارند، ولی بیش از دوسوم آنها فقط به توصیف و یا به تاریخ اندیشه پرداختهاند. زیرا نویسندگان این حوزه از اندیشه فقط به یکی از دو حوزۀ علمی «اسلام» و «علوم سیاسی» وقوف دارند و از دیگری بازماندهاند. دیگر اینکه در گذشته به فلسفۀ سیاسی توجه نشده و منابع آن بسیار محدود است؛
- بیشتر کتابها دارای چارچوب منطقی نیستند و سطحینگری در آنها دیده میشود. نویسندگان این آثار ادعای ارائه یک نظریۀ کامل در اندیشۀ سیاسی اسلامی را ندارند. بیشتر این آثار باتوجهبه تمایلی که در جامعه وجود دارد، خطابی و اقناعی نوشته شدهاند؛
- بسیاری از این آثار به دلیل توجه به موضوعات محلی یا خاص، پاسخهای جامعی نسبت به تحولات جهانی و مقتضیات زمان ارائه ندادهاند و بیشتر به موضوعات چند دهۀ پیش پرداختهاند. حتی برخی از آنها که موضوعی مانند «ولایتفقیه» را پژوهش نموده و آن را با مفهوم مدرنی چون «دموکراسی» مقایسه کردهاند، از این آفت بهدور نیستند؛
- نبودن فرهنگ نقد تراث در این آثار دیده میشود؛ چراکه نویسندگانِ آنها دفاع از همه علمای شیعی را پیشفرض گرفتهاند و آثار ایشان را با اندیشۀ اسلام یا تشیع یکسانانگاری کردهاند؛
- بسیاری از نویسندگان، به میراث فکری گذشتگان خود در حوزۀ اندیشۀ سیاسی توجه دقیق و موشکافانه ندارند؛ برای نمونه، نوع آثاری که به موضوع «ولایتفقیه» پرداختهاند، بحث را از مادۀ ولایت آغاز نموده و با سیر در مباحث سنتی پیشینیان به پایان رساندهاند؛
- جزئینبودن موضوعات این آثار آفت دیگری است؛ برخی از مشکلات تحقیقی در حوزۀ اندیشۀ سیاسی، در اثر رعایتنکردن روش تحقیق است. موضوع کتاب باید جزئی باشد و با ارائۀ پرسشهای اصلی و فرعی پژوهش، بستر مباحث خود را تبیین نماید؛ برای نمونه، «ولایتفقیه» نباید به شکل کلی موضوع یک کتاب روشمند باشد؛
- ترس از ارائه طرحهای جدید یا متفاوت، برخی از محققان را به تکرار و یا پرداختن به موضوعات مرسوم و تکراری سوق داده است.[۲]
شیوه انتخاب آثار
این شیوه بدینگونه است که:
- آنها بر اساس حصر منطقی گزینش نشدهاند. همچنین، به کتابهای مستشرقان پرداخته نشده است؛
- منابع دست اول (مانند آثار سیاسی فارابی و خواجه نصیر) کتابشناسی نشدهاند؛
- گزینش آثار بر اساس درستی و ناراستی محتوای آنها نبوده است؛
- برخی از پایاننامهها و پژوهشهای پُراهمیّت آورده شدهاند؛
- از آثار این مجموعه، 77درصد به زبان فارسی، 19درصد به زبان عربی و 4درصد ترجمه از زبانهای دیگر است؛
- این مجموعه، کتابهای فارسی را تا تاریخ نشر این اثر، تا حدّ همۀ آثار دربردارد. آثار عربی این مجموعه چون فراواناند، برخی از مهمترینشان برگزیده شدهاند.[۳]
بخش اصلی کتاب
این بخش شامل توصیف ۲0۹ مدخل مجزا و به صورت کتاب، مقاله و پایاننامه است. این مدخلها به شناساندن و خلاصهسازی آثار مهم در حوزههای وسیعی از اندیشۀ سیاسی اسلام ویژه گشتهاند. در این آثار مباحث بنیادین اسلامی مانند فقه سیاسی، ولایت فقیه، حکومت اسلامی و جهاد و همچنین، موضوعات معاصر مانند آزادی، حقوق بشر، انقلاب اسلامی و پدیدههای غربی همچون سکولاریسم، ناسیونالیسم و دموکراسی دیده میشود.[۴]توصیف هر اثر به صورت مفصل که شامل محتوای فصول، استدلالهای اصلی نویسنده و اهمیت آن اثر در زمینۀ مطالعات اسلامی است، ارائه شده است.[۵]
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب
- مقدمه ناشر