تفسیر رسالة أدب الکتاب
| تفسیر رسالة أدب الکتاب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زجاجی، عبد الرحمان بن اسحاق (نويسنده)
سلیم، عبدالفتاح (محقق) ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم ( نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | ادب الکتاب. شرح |
| ناشر | المنظمة العربية للتربية و الثقافة و العلوم. معهد المخطوطات العربية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1414ق - 1993م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-256-099-2 |
| موضوع | ابن قتیبه، عبد الله بن مسلم ، 213 - 276ق. ادب الکاتب - نقد و تفسیر - زبان عربی - معنی شناسی - زبان شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4024الف2الف 6184 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تفسير رسالة أدب الكتاب، اثر ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحاق زجاجی (متوفی 340ق)، شرح و تفسیری است بر مقدمه کتاب «أدب الكتاب» یا «أدب الكاتب» یا «آداب الكتابة» ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم دینورى.
از این کتاب، با اسامی مختلفی یاد شده است؛ از قبیل: «شرح خطبة أدب الكاتب»، «شرح أدب الكاتب لابن قتيبة»، «شرح مقدمة أدب الكاتب»، «شرح رسالة أدب الكاتب»، «شرح خطبة أدب الكتاب» و...[۱].
زجاجی به تمامی کتاب ابن قتیبه نپرداخته و تنها به شرح مقدمه آن، اکتفا نموده[۲] و از شواهد و قراینی که محقق در مقدمه کتاب مطرح نموده، چنین برداشت میشود که این کتاب، از تألیفاتی است که وی در آخر عمر خود، به نگارش آن همت گمارده است[۳] و احتمالا آن را برای یکی از خلفا یا والیان عباسی که سلطنت یا ولایت وی تا پنج سال آخر عمر زجاجی، طول کشیده، نوشته است که یا عبدالله مستکفیبالله (خلافت از 333 تا 334ق) بوده، یا فضل بن مطیعلله (خلافت از 334 تا 364ق) و یا معزالدوله ابن بویه دیلمی[۴].
زجاجی بهواسطه نسبت دادن نظریات و دیدگاههایی که در کتاب ذکر نموده، به صاحبان اصلی آنها و نسبت دادن روایات لغوی و غیر لغوی به راویان آنها، اهتمام ویژه خود به مستند کردن مطالب را نشان داده است. وجود عباراتی همچون: «و أنشد سيبويه»، «و أنشدني أبوالحسن علي بن سليمان الأخفش، قال أنشدني المبرد» و «أخبرني أبوإسحاق الزجاج، و أبوالحسن الأخفش، عن المبرد، أنه قال: أنشدني أعرابي...» در سراسر کتاب، مؤید این امر میباشد[۵].
برخی از مهمترین ویژگیهای رویکردی و روشی زجاجی در نگارش کتاب که در مقدمه محقق، نمونههایی برای آن ذکر شده است را میتوان در امور زیر، مورد بحث و بررسی قرار داد:
- اهتمام به ذکر آرا و نظریات نحات مختلف در مسئله واحد و ترجیح برخی از آرا بر بقیه؛
- اهتمام به حصر برخی از مسائل لغوی یا ترکیبات نحوی؛
- توجه به ارائه مسائل زبانی یا دستوری و شواهد آنها[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.