مرسوم الخط
| مرسوم الخط | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن انباری، محمد بن قاسم (نويسنده) ضامن، حاتم صالح (محقق) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف8م4 73 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مرسوم الخطّ، از آثار نحوى، لغتشناس، مفسر و قرائتشناس عراقی، ابوبکر محمد بن قاسم بن محمد بن بشار انباری مشهور به ابن انباری (متوفای 328ق)، است که چگونگی نگارش واژگان قرآنی و «رسمالخطّ مصحف عثمانی» را توضیح میدهد.
حاتم صالح ضامن (متوفای 1434ق)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن انباری و همچنین ویژگیها و روش اثر حاضر را معرفی کرده است.
هدف و روش
- نویسنده بدون مقدمه وارد بحث اصلی شده است. [۱]
- محقق کتاب حاضر را اثری نفیس در باب «رسمالخطّ مصحف عثمانی» شمرده که بر اساس سورههای قرآن کریم تنظیم شده و با حجم اندکش، معانی بلندی را در خودش جای داده و قدیمیترین اثر در این زمینه است و کسی قدرش را نداند مگر آنکه در آن تأمل ورزد. [۲]
- وی تأکید کرده است که:
- ابن انباری کتابهای دیگری درباره «رسمالخطّ مصحف عثمانی» نیز نوشته که به دست ما نرسیده است از جمله «کتاب المصاحف»، «کتاب الردّ علی من خالف مصحف عثمان» و «کتاب الهجاء».
- بیشتر مطالبی که در این اثر آمده، در کتاب دیگر نویسنده به نام «إیضاح الوقف و الابتداء» نیز ذکر شده است.
- همچنین اکثر مطالب این کتاب در المقنع في مرسوم مصاحف أهل الأمصار آمده و نویسندهاش ابوعمرو دانی تصریح کرده که از ابن انباری گرفته است. [۳]
ساختار و محتوا
- این اثر به ترتیب سورههای قرآن حکیم تنظیم شده است. ابن انباری از سوره فاتحه شروع کرده و با سوره کافرون کتابش را پایان داده است. در آن، 82 سوره بررسی شده و سخنی درباره 32 سوره دیگر نیامده است. [۴]
نمونه مباحث
- بسمله را بدون الف نوشتند. [۵] منظور این است که در «بسم الله الرحمن الرحیم»، اولین حرف از واژه «اسم» حذف شده است. (ب + اسم = باسم ⬅ بسم)
- سوره فجر: مصحفهای اهالی عراق همه با هم یکسان است و «اذا یسر» را بدون «ی» نوشتهاند و... [۶] یعنی بجای «یسری»، «یسر» نگاشتهاند.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق و متن کتاب.