ابن فخار، محمد بن علی

    از ویکی‌نور
    ابن فخار، محمد بن علی
    NUR72467.jpg

    محمد بن علی بن محمد بن فخار (متوفی 723ق)، معروف به ابن فخار جذامی ارکشی، فقیه و ادیب مالکی. «منظوم الدرر في شرح كتاب المختصر»، از جمله آثار اوست.

    زادگاه

    ابن فخار در ارکش اندلس متولد شد؛ لکن دیری نپایید که دشمن بر ارکش چیره گردید و او به‌همراه والدینش از آن خارج شدند و به شریس رفتند.

    تحصیل

    او در شریس، تعلیم یافت و ادبیات عرب را از ابوالحسن علی سکونی کرمانی و دیگران آموخت. پس از آن با سلطه دشمن بر شریس، به جزیره خضراء رفت و از ابن خمیس و ابومحمد رکبی و دیگران استفاده کرد. پس از آن از مسیر دریا به سبته رفت و از ابن ابی‌الربیع و جماعتی از علما روایت کرد. سپس به اندلس بازگشت و در غرناطه از ابوولید ازدی و ابن صایغ و ابن متیوان و ابن کماد روایت شنید. سپس برای تدریس انتخاب شد و به مالقه سفر کرد و در آنجا متوطن شد.

    جایگاه علمی و ادبی

    ابن فخار علاوه بر لغت، فقه، تفسیر و حدیث، بهره فراوانی در ادب و شعر داشت.

    او در مالقه ساکن شد و در صدر اساتید آنجا قرار گرفت. وی از نماز صبح تا ظهر مشغول تدریس بود.

    وفات

    ابن فخار سرانجام در سال 723ق، در مالقه در قریب به هشتادسالگی درگذشت و آن‌گونه که ابن خطیب در «الإحاطة» نوشته، آرامگاهش در مالقه مشهور است.

    تشابه اسمی

    بعضی مورخین و ناسخین بین ابن فخار جذامی و ابن فخار محمد بن احمد خولانی دفن‌شده در غرناطه در سال 754ق، به جهت نزدیکی در اسم و لقب، اختلاط کرده‌اند.

    تألیفات

    او سی اثر درعلوم مختلف تألیف کرده که از آن جمله است:

    1. منظوم الدرر في شرح كتاب المختصر؛
    2. نصح المقالة في شرح الرسالة؛
    3. تحبير نظم الجمان في تفسير أم القرآن؛
    4. انتفاع الطلبة النبهاء، في إجماع السبعة القراء؛
    5. أجوبة الإقناع و الإحساب في مشكلات مسائل الكتاب؛
    6. الأحاديث الأربعون في ما ينتفع به القارئون و السامعون[۱].

    پانویس

    1. ر.ک: خراز، عبدالله احمد، ص25-31

    منابع مقاله

    خراز، عبدالله احمد، مقدمه کتاب «نص المقالة في شرح الرسالة»، اثر محمد بن علی بن فخار جذامی، تحقیق عبدالله احمد خزار، مكتبة سلمی الثقافية، الطبعة الأولی، 2022م.

    وابسته‌ها