داعش حقیقی و حقیقت داعش
| داعش حقیقی و حقیقت داعش | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حبیبیان، محمدحسن (نویسنده) |
| ناشر | پژوهشکده مطالعات کاربردی قلم |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۵ش |
| کد کنگره | |
داعش حقیقی و حقیقت داعش تألیف محمدحسن حبیبیان؛ مجموعه پیش رو، فعالیت ارزشمند تعدادی از محققان در قالب سه فصل و هجده گفتار یا مقاله است که به جنبه‌هایی از اعتقادات، مبانی، روش‌ها، رفتارها، انگیزه‌ها، راهبردها، اهداف و عملکرد داعش و یا مقابله کنندگان با داعش اشاره کرده است. در تهیه مقالات این مجموعه تلاش شده ضمن گریز از سوگیری‌های معمول که به عنوان «تله رسانه‌ای» داعش از آن یاد می‌کنیم، نگاهی علمی به این پدیده نامبارک داشته باشیم و بستری برای شناخن صحیح از مهم‌ترین تحول دهه جاری فراهم کنیم.
ساختار
کتاب در سه بخش نگارش یافته است.
بخش اول: مبانی
بخش دوم: روش
بخش سوم: راهبردها
گزارش کتاب
یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های نظام بین‌المللی در عصر حاضر ظهور عوامل شگفتی سازی است که شدت اثرگذاری آن‌ها بر ساختار و عملکرد محیط بین‌المللی بسیار متفاوت با اثرگذاری پدیده‌های گذشته است. ظهور پدیده تروریستی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) و یا خلافت اسلامی را می‌توان از جمله این موارد دانست.
رهبر فرزانه انقلاب (مدظله العالی) در دومین نامه خود به جوانان آمریکا و اروپا فرمودند:«با کمال تأسف باید بگویم که گروه‌های فرومایه‌ای مثل داعش زائیده وصلت‌های ناموفق با فرهنگ‌های وارداتی است...مستندات مسلم تاریخی به روشنی نشان می‌دهد که چگونه تلاقی استعمار با یک تفکر افراطی و مطرود، آن هم در دل یک قبیله بدوی، بذر تندروی را در این منطقه کاشت». آری داعش پدیده شومی است که امروزه توسط استکبار جهانی و صهیونیسم بین‌المللی و حاکمیت تفکر سلفی با عنوان وهابیت در بخشی از جهان اسلام و به سبب ضعف‌های حاکم بر برخی دیگر از کشورهای اسلامی، فرصت ظهور یافت و با عملکرد ها و رفتارهای خاص و به یاری استفاده حرفه‌ای از رسانه‌های جدید به ویژه شبکه‌های اجتماعی، به سرعت به مسئله‌ای جهانی تبدیل گردید؛ مسئله‌ای که برای شناخت اساسی آن، لازم است این پدیده به خوبی تحلیل و تبیین شوند. اولین قدم برای تحلیل، شناختی درست از ریشه‌های فکری این پدیده است. امروزه خطری که در ارتباط با شناخت این پدیده احساس می‌شود یک سونگری و عدم جامع نگری است. شاید یادآوری داستان مولوی در مثنوی در خصوص توصیف افرادی که قبلا فیل را ندیده و در تاریکی با آن مواجه شدند زیبا و مرتبط باشد. همه کسانی که فیل را در تاریکی لمس کردند، هرچند توصیف درست از آن بخش ارائه می‌کردند اما این توصیف ناقص، با واقعیت اصلی فیل تفاوت اساسی داشت. امروزه نیز ارائه تحلیل در خصوص داعش از همین آسیب برخوردار است. قطعا رزمندگانی که در صحنه عملیات با داعش در حال مبارزه‌اند، یا کسانی که با رده میانی این گروهک در تماس‌اند و یا افرادی که نگاهی راهبردی به تحرکات این گروهک دارند، نظرات متفاوتی با یکدیگر خواهند داشت. حال سؤال این است که کدام نگاه به داعش صحیح است؟ برای پاسخ به سؤال لازم است جنبه‌های مختلف و در برخی موارد، ویژه را مورد کنکاش قرار داد. امروزه شناخت موضوعاتی همچون مبانی فقهی رفتارهای داعش به ویژه در زمینه خشونت ورزی، مشروعیت، ظرفیت سازی بسترهای اجتماعی جذب، عمکرد نظامی به همراه ضعف و آسیب پذیری از یک سو و نحوه عمل در دو فضای واقعی و مجازی می‌تواند بخشی از شناخت علمی را شکل دهد. شناخت عملکرد داعش در اجرای عملیات روانی تحت عنوان «جهاد رسانه‌ای» به مثابه بخشی دیگر از این واقعیت قابل احصاست. به عنوان مثال، محققات در اکثر مقالات به موضوعات منتشر شده در نشریه دابق استناد می‌کنند؛ چرا که دابق به عنوان نشریه‌ای که مبنای اعتقادات و یا مواضع و سخنرانی‌های سرکردگان داعش را منعکس می‌کند، قلمداد شده است. حال آنکه انتشار این نشریه نیز در فضای عملیات روانی داعش قابل تعریف است. پس نیاز اساسی در دل این فضاسازی‌ها شناخن واقعی و جامع است. این نگاه جامع می‌تواند در برگیرنده عناصر صحنه، فرماندهان و سیاست گذاران، حامیان و بخش‌های منتفع از اقدامات داعش باشد. بدون شک، شناخت هرچه بیشتر بهره برداران، یکی از محورهای اساسی رفع ابهامات و مجهولات این پدیده است. تلاش برای تضعیف محور مقاومت و تجزیه احتمالی کشورهای این محور، از بین رفتن زیر ساخت‌های این کشور، آواره شدن مردم این کشور ها و روی آوری و نقل مکان کردن پناهندگان فلسطینی مستقر در جوار مرزهای رژیم غاصب صهیونیستی به منطقه دورتر، تضعیف انرژی عملیاتی حزب‌الله، ارائه چهره زشت از اسلام در منظر غیر مسلمانان و تحریف ارزش‌های اساسی مانند شهادت،...در درون جهان اسلام و هم زمان تقلا برای کاهش اثرگذاری واقعی این ارزش‌ها در جامعه اسلامی در دستور کار این جریان انحرافی قرار دارد یا لااقل نتیجه عملکرد آن چنین بوده است. علاوه بر این داعش، ضمن تخلیه انرژی متراکم جوانان تشنه عدالت و آزادی در سراسر جهان، عملا بسترهای برخورد قهرآمیز با هرگونه حرکت اسلامی ناب را فراهم نموده است. استمرار این وضعیت می‌تواند با نهادینه‌سازی تفرقه بین مذاهب اسلامی و دور کردن صهیونیست‌ها از تیررس مسلمانان با تعاریف دشمنان دور و نزدیک و...، حاشیه امنی را برای آن‌ها ایجاد نماید و این‌ها بخشی از مواردی است که کمتر در رسانه‌ها به آن پرداخنه می‌شود. این در حالی است که با استفاده از مدرن‌ترین امکانات در استودیوهای مجهز، فیلم بریدن سر انسان ها، تهیه و به نمایش گذاشته می‌شود، خشونت عریان تبلیغ می‌شود و مفهوم جدیدی به نام «صنعت خشونت» یا «خشونت ورزی به فرمان خرد» در حوزه جهان اسلام خلق شده که مبنایی برای ایجاد رنج و درد و ناامنی و اضطراب در جامعه جهانی به ویژه مردم کشورهای اسلامی و بالاخص مردم مظلوم عراق و سوریه شده است. در این میان، به نظر می‌رسد بهترین راه حل این معضل جهانی، عمل به توصیه پایانی رهبر معظم انقلاب در نامه اخیر به جوانان آمریکا و اروپا یعنی شناخت درست و تعامل صحیح و شرافتمندانه با جهان اسلام باشد. معظم له فرموده‌اند: من از شما جوانان می‌خوام که بر مبنای شناخت درست و با ژرف بینی و استفاده از تجربه‌های ناگوار، بنیان تعامل صحیح و شرافتمندانه را با جهان اسلام پی ریزی کنید. دراین صورت، در آینده‌ای نه چندان دور خواهیم دید بنایی که بر چنین شالوده‌ای استوار کرده‌اید سایه اطمینان و اعتماد را بر سر معمارانش می‌گستراند، گرمای امنیت و آرامش را به آنان هدیه می‌دهد و فروغ امید به آینده‌ای روشن را بر صفحه گیتی می‌تاباند.
مجموعه پیش رو، فعالیت ارزشمند تعدادی از محققان در قالب سه فصل و هجده گفتار یا مقاله است که به جنبه‌هایی از اعتقادات، مبانی، روش‌ها، رفتارها، انگیزه‌ها، راهبردها، اهداف و عملکرد داعش و یا مقابله کنندگان با داعش اشاره کرده است. در تهیه مقالات این مجموعه تلاش شده ضمن گریز از سوگیری‌های معمول که به عنوان «تله رسانه‌ای» داعش از آن یاد می‌کنیم، نگاهی علمی به این پدیده نامبارک داشته باشیم و بستری برای شناخن صحیح از مهم‌ترین تحول دهه جاری فراهم کنیم.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران