کالیستنس دروغین

کالیستنس دروغین

کالیستنس دروغین، قصه‌پردازی مصری در‌ قرن‌ دوم‌ میلادی است که با فرهنگ یونانی آشنا بوده است. او از اخبار و اقوال‌ و روایاتی‌ که‌ درباره اسکندر شنیده بود، مجموعه‌ای یونانی فراهم آورد که منشأ همه روایات موجود از‌ قصه‌ اسکندر است.

رفع یک ابهام

کالیستنس یا یا کالیستن نام مورخ یونانی دوره اسکندر مقدونی است. او در حدود 370 پیش از میلاد در اولینتوس مقدونیه متولد شد و خواهرزاده ارسطو بود و مدتی نزد ارسطو علم بلاغت آموخت. به توصیه ارسطو، اسکندر، کالیستنس را برای نوشتن تاریخ لشکر کشی اسکندر به ایران به کار گرفت. گفته شده اسکندر از مشاهده سجده ایرانیان برای ادای احترام به پادشاهان خود این رسم را پسندید، دستور داد تا همه در برابر او سجده کنند، اما کالیستنس تنها یونانی بود که در برابر او سجده نمی‌کرد، و به مرور روابط او با اسکندر به وخامت گذاشت، تا این که زندانی شد و درگذشت. البته روایتهای مختلفی درباره مرگ کالیستنس وجود دارد اما طبق یک نقل ایشان پس از شکنجه به دارآویخته شد. دو اثر اصلی او عبارت بود از هلنیکا و تاریخ اسکندر که تنها قطعات ناچیزی از هر دو کتاب باقی مانده است.

کالیستنس دروغین قصه‌پردازی که در مصر می‌زیسته و زندگی‌نامه‌ی اسکندر را به زبان یونانی در قرون دوم یا سوم میلادی نوشته، هشتاد نسخه و ویرایش از روزگاران گذشته تا کنون از این اثر باقی مانده که به بیست‌وچهار زبان هم ترجمه شده. بسیاری از اخبار و سیرت اسکندر مقدونی که در شاهنامه‌ی فردوسی، تاریخ غُرَرُالسِّیَر ثعالبی، داراب‌نامه‌ی طرسوسی، اسکندرنامه‌ی نظامی و دیگر اسکندرنامه‌ها مستقیم یا غیرمستقیم زیر تأثیر این اثر بوده است.

آثار

اسکندرنامه: روایت فارسی از کالیستنس دروغین.

منابع مقاله

1. پرنیان، موسی؛ سهامی، علی، «بررسی تطبیقی روایت اسکندر و سفر به شهر زنان در اخبار الطوال دینوری و شاهنامه»، کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، تابستان 1394، شماره 18، ص53-70.
2. دایرةالمعارف آنلاین بریتانیکا
3. دایرةالمعارف آنلاین ایرانیکا

وابسته‌ها

اسکندرنامه (ابی‌البرکات)