حقوق بین‌الملل اسلامی (فارسی)
| حقوق بین‌الملل اسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فارسی، جلال‌الدین (مؤلف) |
| ناشر | جهان آرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | بی‌تا |
| موضوع | حقوق بين الملل اسلامي
اسلام و روابط بين المللي اسلام و حقوق اسلام و سياست حقوق بين الملل - تاريخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ف2ح7 / 169/8 BP |
حقوق بین‌الملل اسلامی، تألیف جلال‌الدین فارسی (معاصر) با رد ادعای دانشمندان غرب راجع به اختصاص حقوق بین‌الملل به ابتکارات قرون اخیر اروپاییان، درصدد اشاره اجمالی به قواعد معین و اصول مسلم اسلامی در حقوق بین‌الملل است و با بهره‌گیری از قرآن و سنت نبوی، به تبیین اصول تئوریک و مبانی حقوق بین‌الملل از منابع اسلامی می‌پردازد. وی سنت، عقل و اجماع را از مبانی قواعد این رشته از حقوق در اسلام برشمرده است.
نویسنده، بحث خویش را با مباحث مربوط به جنگ شروع کرده، با طرح بحث جنگ مشروع و نامشروع، جهاد را از مصادیق جنگ مشروع ذکر می‌کند. او جهاد را به دو دسته: جنگ تدافعی و آزادی بخش، که اولی دفاع در برابر تجاوز دشمن و دومی را دعوت دیگر افراد بشری به اسلام معنا نموده، تقسیم می‌نماید. او در ادامه بحث تفصیلی خویش از این موضوع، به آیات قرآن و دستورهای جنگی پیامبر(ص) استناد می‌کند و مقررات جنگ، تاکتیک‌ها و اهداف استراتژیک، سلاحها و موضوع امان دادن، ترک مخاصمه، موضوع اسیران و کشته‌های دشمن را در مباحث خویش گنجانده و توضیح داده است.
وی به دیدگاه اسلام نسبت به لزوم تغییر در اسلوب تفکر آدمیان و توجه آنان به معنویت و ارزشهای اخلاقی و شرافت اشاره کرده، و انباشتن سلاح و یا تقلیل آن را راه حل نهایی کاستن از خطر جنگ نمی‌داند.
مؤلف در موضوع روابط دیپلماتیک، به مقررات اسلامی در حالت صلح و آرامش اشاره دارد. به گفته او احترام و مهربانی و مردم‌داری و انسانیت و تأمین مصونیت جانی نمایندگان خارجی و تضمین مصونیت اجتماعی آنان، بخشی از مقررات مربوط به طرز رفتار با هیئت‌های اعزامی بیگانگان است.
فارسی، در موضوع نحوه مذاکره، به رعایت کمال احترام و نزاکت و با آمادگی کامل جهت تفاهم و حسن‌نیت اشاره کرده، توضیح تفصیلی می‌دهد. او مسالمت‌جویی و شفقت را از شرایط و آداب انعقاد پیمان صلح برشمرده، چراکه سیره عملی پیامبر(ص) نیز بوده است.
نویسنده در عقد معاهدات، لزوم تساهل و گذشت از برخی مزایا و حقوق را متذکر شده است. وی تعهد سیاسی یک‌جانبه، پیمان دوجانبه عدم تعرض و پیمان همکاری دفاعی را برخی از اشکال قرارداد و معاهده سیاسی ذکر کرده و هرکدام را جداگانه توضیح داده است.
در فصل دوم کتاب، نویسنده با عنوان «اصول فقه بین‌الملل اسلامی»، اصول زیر را از اصول اساسی مربوط به دولت و حاکمیت برشمرده است:
- مبتنی بودن ملیت بر هم‌کیشی و اشتراک در عقیده، نظم اجتماعی و سلوک جمعی؛
- مرادف بودن همبستگی ملی با هم‌کیشی و هممسلکی؛
- آزادی تدین و ملیت‌پذیری، و مبتنی بودن تدین و ملیت بر اراده انسان؛
- تقدم ملت بر دولت از حیث تکوین و تلقی دولت به عنوان سازمان سیاسی؛
- اصالت ملت نه دولت و رسمیت شخصیت حقوقی ملت.
بر اساس این اصول، نویسنده اعتقادات غربی‌ها را راجع به دولت و حاکمیت و قواعد حقوقی بین‌الملل مورد نقد قرار داده است و با بحثی تفصیلی و تطبیقی در فصول بعدی کتاب، در این موضوعات به‌طور گسترده به بحث پرداخته است.[۱]
پانویس
- ↑ حقیقت، سید صادق، ص177-178
منابع مقاله
حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.