مقتلنامه: شیوههای تاریخنگاری مقتل از آغاز تا پایان قرن پنجم ه.ق
مقتلنامه: شیوههای تاریخنگاری مقتل از آغاز تا پایان قرن پنجم ه.ق | |
---|---|
پدیدآوران | قهرمانینژاد شایق، بهاءالدین (نویسنده) |
ناشر | بنیاد پژوهش های اسلامی |
مکان نشر | مشهد |
سال نشر | ۱۳۹۴ش |
شابک | 978-600-06-0052-5 |
کد کنگره | |
مقتلنامه: شیوههای تاریخنگاری مقتل از آغاز تا پایان قرن پنجم ه.ق تألیف بهاءالدین قهرمانینژاد شایق؛ تاریخ نگاری مقتل، رابطه ای تنگاتنگ با تاریخ نگاری اسلامی دارد. از این رو، پرداختن به اجزا و پیگیری علت ها و عوامل آن یکی از ضروریات امر تحقیق حوزهی فرهنگ دینی است. این اثر طی پنج فصل به بررسی مقتل نگاری از آغاز تا پایان سدهی پنجم هجری پرداخته و منابع و گزارش ها را نقد و تحلیل کرده است.
ساختار
کتاب در پنج فصل به نگارش درآمده است.
فصل اول: تعاریف
فصل دوم: بررسی علل، عوامل، زمینه ها و مولفه های (شکلی و محتوایی) تاریخ نگاری مقتل
فصل سوم: شرح آثار تاریخ نگاران مقتل
فصل چهارم: گزارش مقاتل در جوامع روایی
فصل پنجم: آسیب شناسی در تاریخ نگاری مقتل
گزارش کتاب
تاریخ نگاری مقتل، رابطه ای تنگاتنگ با تاریخ نگاری اسلامی دارد. از این رو، پرداختن به اجزا و پیگیری علت ها و عوامل آن یکی از ضروریات امر تحقیق حوزهی فرهنگ دینی است. مولف محترم در این اثر به بررسی مقتل نگاری از آغاز تا پایان سدهی پنجم هجری پرداخته و منابع و گزارش ها را نقد و تحلیل کرده است.
بررسی تفات های اصلی تاریخ نگاری مقتل؛ تأثیرپذیری از آثار و تأثیر گذاری بر آن ها؛ تشخیص گزارش های درست از نادرست؛ شناسایی مؤلفه های اصلی و بررسی برخی آسیب ها از جمله عرصه هایی است که نویسنده به آن ها پرداخته است. همچنین ورود به مقتلهای مربوط به سایر ائمه هدی از ویژگی های این اثر محسوب می شود. تحقیق در این کتاب به روش کتابخانه ای و میدانی بوده است و شیوهی تحقیق نیز، بر مبنای تحلیل گزارش های در منابع مقتلی است.
نگارش مقتل از امتیازهای مهم در مکتب کوفه بوده است که در گزارش ها و روایت های اخباریان مشهور این مکتب، دیده می شود. این مجموعه روایت ها، گاه به شکل کتابی مستقل، تحت عنوان مقتل یا روایتی منفرد در همین موضوع و گاه در ضمن آثار دیگر به ما رسیده است. وجه مشترک همهی آن ها، یکسان بودن از جهت شکل و محتواست. علل، عوامل و زمینه های اصلی این نوع از تاریخ نگاری، علاوه بر ویژگی های مکتب عراق، برگرفته از نگرش دینی راویان و مورخان از یک سو و تأثیر گرفته از روحیهی رزمجویانه در مسئلهی نبردهای داخلی در درون حاکمیت ازسوی دیگر است. از همین رو شرح نبردها دست مایهی اصلی نوشته های مقتلی گردیده است. نتیجهی عادی این گزارش ها، پدیدار شدن آثاری است که به عنوان مقتل از آن یاد می شود. بررسی شیوهی این گزارش ها و تفاوت های موجود در آن، ما را به تأثیر پذیری محتوای مقتل از ادبیات رایج در ایام العرب وآثار موجود در نظام نامه ادبیاتی ایران در عهد عباسیان آگاه می سازد. شناختن مرز بین گزارش های موجود در جوامع روایی و منابع تاریخی در مقتل نیز از رسالت های مهم این پژوهش می باشد. همچنین در صدد ارائهی راه هایی مطمئن برای رسیدن به حلقه های گم شدهی گزارش های مقتلی است که به هر دلیل دست ما نرسیده است. ولی قرائن پیرامونی به اصل وجود آن گواهی می دهد. در نهایت، این رساله در صدد شناخت مولفه های مهم تاریخ نگاری مقتل و ارائهی روش هایی است که آسیب های وارده به این بخش را به پایین ترین حد برساند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران