غريب الحديث (ابن جوزی)
| غريب الحديث (ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) قلعجی، عبدالمعطی امین (مصحح) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1425ق - 2004م |
| چاپ | 0 |
| موضوع | غریب الحدیث - حدیث - نقد و تفسیر - احادیث اهل سنت - قرن 6ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP ۱۰۶/۲/الف۲غ۴ ۱۳۶۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
غریب الحدیث، از آثار محدث، مورخ، متکلم و فقیه حنبلی قرن ششم قمری؛ ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن جوزی (510-597ق)، واژگان مشکل روایات را بر اساس حروف الفبا به زبان عربی شرح می‌دهد.
امتیازات
محقق کتاب؛ (عبدالمعطی امین قلعجی)، می‌گوید: این اثر، چند ویژگی دارد:
- جامعیت: چون ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی خودش حافظ احادیث و محدّث بود و به وعظ و خطابه می‌پرداخت، تسلط خوبی به روایات داشت و در اینجا به توضیح همه واژگان دشوار پرداخته است.
- اختصار: نویسنده با گزیده‌نویسی، معانی کلمات ناآشنا را روشن می‌کند.
- افزوده‌های مهمی در این اثر وجود دارد که در آثار پیشینیان و حتی معاصران نگارنده مانند ابن اثیر، مشاهده نمی‌شود. [۱]
هدف و روش
نویسنده با نام‌بردن از کسانی که قبل از او به نگارش غریب الحدیث پرداخته و هر یک تلاش کرده که کتابی جامع فراهم کند و هیچ واژه دشواری را بدون توضیح نگذارد؛ ولی موفقیت کامل حاصل نشده و واژگان بسیاری باقی‌مانده، افزوده است: در این اثر کوشیدم همه واژگان غریب را گردآورم تا نیازی به هیچ‌یک از کتاب‌های دیگر نباشد و فقط به توضیح معنا می‌پردازم و از مباحث صرفی و اشتقاق می‌پرهیزم؛ زیرا کتاب‌های لغت وارد این مطالب شده‌اند و اختصار را برگزیدم تا به حافظان احادیث، ابراز محبت کنم. [۲]
ساختار و محتوا
کتاب حاضر، واژه‌شناسی الفبایی است و نظم و تقسیم دیگری ندارد و مطالبش با «أوابِد» شروع شده [۳] و با «یَتَعَوَّذُ» پایان‌یافته است. [۴]
نمونه مباحث
- در اسرائیلیات آمده است: «انّ رجلا ربط نفسه ب‍آسن». یعنی مردی خودش را به استوانه‌ای بست. [۵]
- علی(ع) درباره مردی که شنید خطابه می‌خواند، گفت: «هذا الخطیبُالشَحشَحُ» یعنی این سخنوریماهر است. [۶]
- در مناجات آمده است: «و هذه یدي لک» (و این دستم برای تو است.) یعنی تسلیم تو هستم و گوش به فرمانت دارم. [۷]
تاریخ تألیف
نویسنده، نگارش نهایی این اثر را در مدرسه شاطبیه، دوم شعبان 581ق به پایان رسانده است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.