طریقت‌نامه

طریقت نامه
پدیدآوران	عماد فقیه، علی بن محمود (نويسنده) همایون‌فرخ، رکن‌الدین (مصحح)
ناشر	اساطير
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1374ش
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	شعر عرفانی - قرن 8ق. - شعر فارسی - قرن 8ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏1374 5579 ‏PIR‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

طریقت‌نامه اثر خواجه عمادالدین علی فقیه کرمانی، معروف به عماد فقیه کرمانی، نظمی است از کتاب «مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه» نوشته عزالدین محمود کاشانی (متوفی 735ق) که با تصحیح و تحشیه رکن‌الدین همایون‌فرخ به چاپ رسیده است.

در نظم این اثر، جز کتاب «مصباح الهدایه»، خواجه عمادالدین به کتاب «عوارف المعارف» از مصنفات سهروردی نیز نظر داشته است و هم چنین مطالبی از کتاب «تعرف لمذهب التصوف» تألیف ابوبکر ابواسحاق محمد بن ابراهیم ابن یعقوب بخاری کلاباذی را نیز در طریقت‌نامه چاشنی مطالب آن ساخته است. بنابراین می‌توان نظر داد که طریقت‌نامه در حقیقت خود تألیف گونه اثری است، نه این که صرفا «مصباح الهدایه» به نظم آورده شده باشد.

عمادالدین طریقت‌نامه را به نام امیر مبارزالدین محمد مظفری «خسرو غازی» مصدر کرده و نشان می‌دهد که این مثنوی را هنگامی سروده و به نظم آورده است که امیر مبارزالدین محمد مظفری در کرمان و یزد و فارس، به استقلال سلطنت می‌کرده است.

از جمله ویژگی‌های کتاب آن است که خواجه عماد در آن، از شکل و شمایل خودش تصویر و توصیفی روشن به دست می‌دهد و می‌نمایاند که در اثر پرهیز در شکم‌خوارگی، چنانکه بارها به این موضوع در آثارش اشاره دارد، مردی ضعیف‌الجثه و نحیف و لاغراندام بوده است.

خواجه عماد از سکونت در کرمان دلگیر بوده و بسیار نالیده و پیوسته آروزی مسافرت و مهاجرت در سر می‌پرورده است و در این کتاب، ابیاتی در این باره، سروده است. ولی با این حال، مهر و عشق به زادگاه، او را بر آن داشته است که در این اثر، وصف دلپذیر و دل‌انگیزی از خطه کرمان داشته باشد.

در اشعار کتاب، آثاری دیده می‌شود که با معتقدات پیروان تشیع، کاملا همخوانی و سازگاری دارد و از آن‌ها، شمیم عنبرین بوی شیعی بودن شاعر، استشمام می‌شود، به عنوان مثال:

خداوندا په باشد گر در این عهد		برون آید ز فضلت مهدی از مهد
که شرع از نصرتش قوت پذیرد		چراغ دین ز رایش نور گیرد
براندازد رسوم اهل بدعت		کشد خط بر جبین اهل شنعت
به جان ورزد دل او مهر صدیق		به تیغ قهر ریزد خون زندیق

توحید، وصف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم و... بحث‌های مقدماتی کتاب و آداب، معارف، اصطلاحات صوفیان، مستحسنات صوفیه، بیان علوم و مراتب آن، اعتقادات، اخلاق، اعمال، مقامات، احوال عشق، باب‌های دهگانه آن را تشکیل می‌دهند.

فهرست محتوا در آغاز و کتابنامه در پایان کتاب آمده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.