اشعری، سعد بن عبدالله
| نام | اشعری، سعد بن عبدالله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | اشعری، ابوالقاسم
اشعری ال‍ق‍م‍ی، سعد سعد بن عبدالله اشعری سعد بن عبدالله الاش‍ع‍ری ال‍ق‍م‍ی اشعری ق‍م‍ی، سعد بن عبدالله |
| نام پدر | عبدالله |
| متولد | حوالی 235ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 301 ق |
| اساتید | علی بن مهزیار و ابراهیم بن مهزیار
ابومقاتل ديلمى |
| برخی آثار | المقالات و الفرق |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01765AUTHORCODE |
ابوالقاسم سعد بن عبدالله اشعرى قمى (متوفای حدود 301ق)، از محدثان و فقهاى بزرگ اماميه در قرن سوم هجرى است كه رجاليون از او با عظمت و جلالت قدر ياد كرده و او را بسيار ستوده و گاه شيخ الطائفه لقب داده‌اند، پيش از آنكه شيخ طوسى به این لقب مشهور گشت. پدرش عبدالله هم از راويان اماميه است اما شهرت او به اندازه فرزند نمى‌رسد.
سعد از نسل اشعريانى است كه به قم هجرت كرده و حوزه علمى - شيعى قم را تأسيس كردند، هرچند مدتى در بغداد سكونت داشته و سفرهایى برای شنيدن حديث داشته است. اشعرى در عصر امام حسن عسکری(ع) و دوران غیبت صغری و حضرت صاحب الزمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را درک کرد. پدرش نیز از راویان و محدثان شیعه بود، اما رجال‌شناسان از او با عنوان «محدث قلیل‌الحدیث» یاد کرده‌اند.
اساتيد
او از مشايخ و استادان بزرگى بهره برده كه برخى از شيعه و برخى از اهل سنت هستند: فرزندان مهزيار (علی بن مهزیار و ابراهیم بن مهزیار)، احمد بن محمد برقى و ابومقاتل ديلمى راوى امام هادى(ع) و نقيب رى از جمله این مشاهير به شمار مى‌روند.
شاگردان
اما روايان از او و شاگردانش عبارتند از: ابن بابويه قمى پدر شيخ صدوق، ابوالولید، ابن قولويه صاحب كامل الزيارات، شيخ كلينى، احمد بن محمد بن يحيى العطار كه روايات زيادى از او در كافى نقل شده است.
وفات
اشعرى بنا به گفته نجاشى در سال 301 و به قولى 299 از دنيا رفت.
آثار
برای سعد بن عبدالله آثار زيادى (نجاشى 36 مورد) شمرده‌اند كه جز یکى دو مورد از آنها به دست ما نرسيده است. نام برخى از این کتاب‌ها چنين است: الاستطاعه، الرد على الغلاة، کتاب الرحمه، الرد على الغلاة، ناسخ القرآن و منسوخه و محكم و متشابهه، فضل الدعاء و الذكر، مناقب و مثالب رواة الحديث، المزار، فضل قم و الكوفه، فضل ابى‌طالب و عبدالمطلب و ابى النبى، فضل النبى(ص)، فضل العرب، مناقب الشيعه، الضياء در موضوع امامت و رساله‌هایى در ابواب مختلف فقه مانند طهارت، صلاة، صوم، زكات و حج.
دو کتابى كه بخش‌هاى قابل توجهى از آنها به دست ما رسيده است، یکى بصائر الدرجات تلخيص شده به وسيله حسن بن سليمان عالم قرن هشتم است. ديگر کتاب المقالات و الفرق است كه اثرى در تاريخ فرقه‌هاى شيعه است و برخى آن را فرق الشيعه نام نهاده‌اند. این کتاب هم به دليل شباهت زيادى كه به فرق الشيعه نوبختى دارد احتمالاً از متن سومی‌برداشت شده است.
اگر چه آثار ديگر اشعرى موجود نيست، لیکن روايات او در منابع گوناگون روايى شيعه بخصوص در كتب اربعه فراوان است و اخبارى كه در این چهار کتاب از او نقل شده از هزار متجاوز است. این روايات سبب شده است سعد بن عبدالله جايگاه ويژه‌اى در تأثير گذارى بر فقه شيعه بلكه عموم انديشه‌هاى اماميه داشته باشد.