همدانی، محمد بن عبدالملک
| نام | همدانی، محمد بن عبدالملک |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محمد بن عبدالملک ال‍ه‍م‍دان‍ی
همدانی، ابوالحسن محمد بن عبدالملک |
| نام پدر | عبدالملک |
| متولد | 463ق برابر با1071م |
| محل تولد | بغداد |
| رحلت | 521 ق یا 1127م |
| اساتید | |
| برخی آثار | قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر أو المعارف المتأخرة» |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05082AUTHORCODE |
محمد بن عبدالملک همدانى (463-521ش)، معروف به ابن همدانی، نویسنده، مورخ شافعی، قرون پنجم و ششم هجری
ولادت
ابوالحسن محمد بن عبدالملک بن ابراهیم بن احمد همدانى فَرَضىّ در سال 463ق برابر با 463ق، در شهر بغداد، دیده به جهان گشود.
وى مورخ بوده و به «ابن همدانى» شهرت داشته است؛ چرا که پدرش، همدانى بود. نسبت «الفَرَضىُّ» نیز به علت استاد بودن پدرش در دانش «فرائض» بود و لقب مورخ هم مربوط به سابقه تاریخ‌نگارى خود او مى‌باشد.
پدر وى، معروف به «مقدسى»، از مردم همدان بود که در بغداد مى‌زیست. او فردى دانشمند و پارسا بود که در باب دانش فرائض، حساب و تقسیم مواریث، تبحرى خاص داشت. ابن همدانى نیز در تاریخ و حدیث استاد بود.
تحصیلات
عبدالملک همدانی در تاریخ و حدیث تحصیل کرد و در این علوم از برجستگان معروف قرون پنجم و ششم هجری مکتب تاریخ‌نگاری و علم حدیث بغداد گردید تا جایی که ابن نجار در باب مرتبه وی معتقد است: فن تاریخ به او ختم گشت و ابن اثیر او را به عنوان صاحب تاریخ یاد کرده است. عبدالملک را متهم به گرایش‌های معتزلی نموده‌اند.
او یکى از تاریخ‌نگاران برجسته، اما گمنام تاریخ مى‌باشد. او دانشورى آگاه به تواریخ و اخبار دولت‌ها، شاهان و رویدادهاى زمان خود بوده است.
وى رویدادهاى چند دوره مشخص را هم از لحاظ زمانى و هم از حیثیت مکانى، به دو صورت همگانى و ویژه نگاشته است. ثبت تاریخ عمومى جهان اسلام در سده‌هاى چهارم و پنجم هجرى و اخبار و حوادث ایران زمین و عراق عرب از دوره بوییان (آل بویه) تا عباسیان به مدت 60 سال و همچنین وقایع دوره سلجوقى، از فعالیت‌های او مى‌باشد.
آثار متعددى از او به جاى مانده است که عمدتاًً در زمینه تاریخ و بیشتر ذیل بر تاریخ پیشین است. ازاین‌رو مى‌توان او را یک مورخ ذیل‌نویس، فزون‌ساز و کمال‌پرداز شناخت.
وفات
به سال 521ق برابر با 1127م در همان شهر، وفات یافت. او و پدرش، هر دو در کنار قبر «ابوالعباس بن سریج» در بغداد به خاک سپرده شده‌اند.
آثار
- ذیل طبقات الفقها ابواسحاق شیرازى.
- قِطَع تاریخیّة من کتاب عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر (المعارف المتأخرة).
- أمراء الحج.
- التکملة.
- فى الشئوم.
- الذیل على تاریخ الطبرى.
- الذیل على تاریخ ابى‌شجاع التالی لکتاب تجارب الأمم لمسکویة.
- تاریخ الملوک و الدول.
- أخبار دولة السلطان محمد و محمود سلجوقى.