غسانی ترکمانی، ملک‌مظفر
| نام | غسانی ترکمانی، ملک‌مظفر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | نورالدين منصور عمر |
| متولد | 1222 م |
| محل تولد | مكه |
| رحلت | 694 ق یا 1295 م |
| اساتید | محمد بن ابراهیم فشلی |
| برخی آثار | المعتمد في الأدویة المفردة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03174AUTHORCODE |
شمس‌الدين مظفر يوسف بن نورالدين منصور عمر بن على بن رسول تركمانى غسانى يمنى (619-694ق)، عالم، سیاستمدار، شاعر، دومين پادشاه از خاندان رسولى در يمن است.
ولادت
وى در سال 619ق (1222م) در مكه ديده به جهان گشود.
تحصیلات
او در نزد بسیاری از فقهاء و دانشمندان زمانش علم آموخت. فقه را نزد محمد بن ابراهیم فشلی، و محب‌الدین بن عبدالله طبری، نحو و لغت را نزد یحیی بن علی عمک و منطق را نزد فقیه احمد بن عبدالحمید سرددی، و دیگران آموخت.
فعالیتها
پس از كشته شدن پدرش ملك منصور در سال 647ق، در صنعا به حكومت رسيد و در حكومت‌دارى بسيار با سياست عمل مى‌كرد، به گونه‌اى كه او را به معاويه تشبيه می‌كردند.
نقل است كه پس از حمله سپاهيان مغول به فرماندهى هلاكوخان، ساليان درازى از بغداد كه مركز حكومت اسلامى بود پرده‌اى براى خانه كعبه، كه هر سال به مكه فرستاده مى‌شد، ارسال نشد تا اين كه در سال 659ق وى پرده داخلى و خارجى كعبه را به مكه ارسال نمود و پرده داخلى تا سال 761ق باقى ماند. وى سنگ‌كارى بخشى از داخل كعبه را نيز تجديد نمود و بر روى يكى از ستون‌هاى آن اين گونه نوشت: «امر بتجديد رخام هذا البيت المعظم العبد الفقير الى رحمة ربه و انعمه يوسف بن عمر بن على بن رسول‌اللهم ايده بعزيز نصرك واغفر له ذنوبه برحمتك يا كريم يا غفار بتاريخ سنته ثمانين و تسمائۀ». اين عبارت هنوز نيز بر يكى از ستون‌هاى كعبه نقش بسته است.
وى علاوه بر مملكت‌دارى و مشغوليت به كارهاى نظامى و سياسى، پادشاهى دانش دوست و دانشمند نيز بود و بارگاه او محل بحث علماء بود. ابوعبدالله تيمى (متوفى677ق) كه از منجمان بزرگ روزگار بود، كتاب «معارج الفكر الوهيج فى حل مشكلات الزيج» را براى خزانه حكومتى او به نگارش درآورد.
پسرش عمر بن يوسف كه سومين پادشاه خاندان رسولى بود نيز از دانش بهره‌مند بود و كتاب‌هايى در حوزه طب و دامپزشکى با نام «المعتمد فى مفردات الطب» و «المغنى فى البيطرة» از او نقل شده است.
وفات
وى در رجب 694ق در قلعه تعز پس از چهل و هفت سال حكومت ديده از جهان فرو بست. البته حاجى خليفه و بغدادى سال وفات او را سال 695ق دانسته‌اند.
گويا در سال تولد او نيز اختلافى به چشم مى‌خورد، چرا كه ابن كثير عمر او را هشتاد سال نوشته و با اين حساب سال تولد او سال 614ق مى‌باشد.
آثار
وى به سبب علاقه‌اى كه به علوم داشت، تأليفاتى نيز در اين علوم از خود به يادگار گذاشت. از جمله آنها مى‌توان به اين آثار اشاره كرد:
1. المعتمد فى الادوية المفردة.
2. العقد النفيس فى مفاكهة الجليس.
3. المخترع فى فنون الصنع.
4. البيان فى كشف علم الطب العيان.
5. اربعين حديثاً.
6. تيسير المطالب فى تيسير الكواكب.
7. اللمعة الكافية فى الادوية الشافية.
8. درج السياسة فى علم الفراسة: اين اثر پيرامون قيافه‌شناسى نگاشته شده است.
9. ما يدل على الخيل من ملاحة و قباحة.