شرح معالم‌الدين في الأصول

شرح معالم‌الدين في الأصول
پدیدآوران	[[ ]] ( )
عنوان‌های دیگر	شرح معالم الدين في الأصول
کد کنگره	‏‎

شرح معالم الدين في الأصول، اثر آیت‌الله مصطفی اعتمادی، شرحی است به زبان عربی بر کتاب «معالم الدين و ملاذ المجتهدين» یا «معالم الأصول» شیخ حسن فرزند زین‌الدین شهید ثانى (متوفى ۱۰۱۱ق)، در موضوع اصول فقه. کتاب معالم، مشهورترین تألیف و تصنیف مؤلف آن بوده و از منابع مهم و متداول تدریس علم اصول در حوزه‌های علمیه بشمار می‌رود.

«معالم الدين» در موضوع اصول فقه شیعه امامیه است که در میان علما به «معالم» معروف شده و از زمان مؤلف تا عصر حاضر از کتب درسى و مرجع استفاده عموم بوده است و به جهت کثرت اشتهارش، مؤلف آن نیز به «صاحب معالم» شهرت یافته است. کتاب «معالم الدين» که کتابى اصولى است، مقدمه کتاب «معالم الدين و ملاذ المجتهدين» که کتابى فقهى است، مى‌باشد. در «الذريعة» گفته شده، هنگامى که این مقدمه از کتاب «معالم الدين و ملاذ المجتهدين» جدا گردیده، به نام معالم الأصول نامیده شده است. قبل از معالم الدين، شرح عمیدى بر «تهذیب» علامه حلی و شرح علامه بر مختصر ابن حاجب و شرح عضدى بر مختصر ابن حاجب در حوزه‌هاى علمیه تدریس مى‌شد، ولى پس از تألیف این کتاب، پس از دویست سال تدریس آن در حوزه‌ها متداول گردیده است.

به دلیل اهمیت این اثر، شروح فراوانی بر آن نوشته شده است که از جمله آنها، شرح حاضر می‌باشد. این شرح، در دو جلد سامان یافته است. جلد نخست، با مقدمه کوتاهی با عنوان «مدخل» در بیان خصوصیات نسخه و چاپ کتاب آغاز گردیده و دو مقصد زیر را در خود جای داده است: «بیان فضیلت علم و متعلقات آن» و «تحقیق در مهم‌ترین مباحث اصولی».

در جلد دوم، به موضوعاتی مانند «مخصص»، «مطلق و مقید و مجمل و مبین»، «اجماع»، «اخبار»، «نسخ»، «قیاس و استصحاب» و «اجتهاد و تقلید» پرداخته شده و در خاتمه، مبحث «تعادل و تراجیح»، شرح و تبیین شده است.

شارح در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره نموده است که این اثر، شرحی مختصر بر کتاب «معالم الأصول» بوده و وی مانند سایر شارحین و محشین، به دنبال تفصیل و اطناب مطالب نبوده و به‌قدر ضرورت و حاجت، اکتفاء نموده است.

شیوه شرح به‌صورت مزجی است. پاورقی‌ها نیز در حاشیه کتاب، درج گردیده و در آنها، به توضیح بیشتر مطالب، پرداخته شده است.

کتاب، فاقد هرگونه فهرست می‌باشد.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. بی‌نام، «معالم الدين و ملاذ المجتهدين (کتاب)»، برگرفته از دانشنامه اسلامی، سه‌شنبه 20 آبان 1399، به آدرس اینترنتی:

http://wiki.ahlolbait.com/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B0_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%86_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)#cite_ref-1