سپانلو، محمدعلی
| نام | سپانلو، محمد علی |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 29 آبان‌ماه سال 1319ش |
| محل تولد | تهران |
| رحلت | ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | دیوان عارف قزوینی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02531AUTHORCODE |
محمدعلى سپانلو (1319-1394ش)، معروف به شاعر تهران، شاعر، منتقد ادبى، مترجم، پژوهشگر
ولادت
سپانلو متولد 29 آبان‌ماه سال 1319ش در تهران بود.
تحصیلات
وی در همین شهر تحصیل می‌کند و پیش از آنکه از مدرسه دارالفنون دیپلم بگیرد، نخستین شعرها و داستان‌هایش در مجلات پایتخت چاپ شد. وقتی که در سال 1342 از دانشکده حقوق دانشگاه تهران بیرون آمد، نخستین کتاب شعر و نخستین ترجمه اش را از زبان فرانسه به چاپ رسانده بود.
او از رشته حقوق که در آن فارغ التحصیل شده استفاده‌ای نکرده و شاید معلومات حقوقی خود را بیشتر در زمینه نقد یا مباحثات ادبی به کار برده باشد پس از دانشکده سالها به کار خود در بخش خصوصی پرداخت و همزمان به پژوهش و نگارش و تدریس ادبیات ادامه داد. حاصل تلاش او نزدیک به پنجاه کتاب، اعم از شعر، داستان، ترجمه و تحقیق در ادبیات معاصر ایران، به خصوص داستان نویس است. سپانلو در سینما نیز فعالیت داشته است و از جمله در چند فیلم ایرانی بازی کرده و فیلم نامه‌هایی نوشته است.
سپانلو از نخستين اعضاى كانون نويسندگان ايران است.
وى فعاليت ادبى‌اش را در دهه1340ش شروع كرد و با منظومه پياده‌روها شهرت يافت. از ميان اشعار او، به ويژه منظومه «خانم زمان» اقبال عمومى يافت. او از سن ژان پرس، آلبر كامو، گراهام گرين و گيوم آپولينر، آثارى را ترجمه كرده است.
در بيست سالِ گذشته، او به عنوانِ يكى از چند نماينده‌ى معدودِ ادبياتِ معاصرِ فارسى در بسيارى از گردهمايى‌هاى بين‌المللى در اروپا و امريكا شركت كرده است و سهمِ بزرگى در معرفىِ ادبياتِ ايران به جهانيان دارد. بسيارى از آثارِ او تا به حال به زبان‌هاى انگليسى، آلمانى، فرانسه، هلندى، عربى، و سوئدى ترجمه شده است. ضمناً سپانلو از معدود شاعران و نويسندگانِ ايرانى است كه در دنياىِ ادبياتِ غرب نيز شناخته شده و توانسته است نشان شواليه‌ى نخلِ آكادمىِ فرانسه (بزرگ‌ترين نشانِ فرهنگى كشورِ فرانسه) و جايزه‌ى ماكس ژاكوب (بزرگ‌ترين جايزه‌ى شعرِ فرانسه) را دريافت كند. وى مقالات و تحقيقات متعددى هم در زمينه ى شعر و داستان دارد.
وفات
محمدعلی سپانلو چند سالی از سرطان ریه رنج می‌برد. وی از روز سه‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۴ در پی ناراحتی ریوی و تنفسی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان سجاد تهران بستری شد و سرانجام شامگاه دوشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴شمسی در سن ۷۵ سالگی بر اثر عارضه ریوی و تنفسی در بیمارستان سجاد تهران درگذشت.
آثار
- مجموعه اشعار
- آه … بیابان – ۱۳۴۲
- خاک –۱۳۴۴
- رگبارها -۱۳۴۶
- پیاده‌روها –۱۳۴۷
- سندباد غایب –۱۳۵۲
- هجوم -۱۳۵۶
- نبض وطنم را می‌گیرم –۱۳۵۷
- خانم زمان –۱۳۶۶
- ساعت امید–۱۳۶۸
- خیابان‌ها، بیابان‌ها –۱۳۷۱
- فیروزه در غبار –۱۳۷۷
- پاییز در بزرگراه –۱۳۷۹
- ژالیزیانا –۱۳۸۱
- سایر تألیفات
- مردان (مجموعه ۵ قصه) –۱۳۴۹
- بازآفرینی واقعیت : مجموعه ۲۷ قصه از ۲۷ نویسنده معاصر ایران –۱۳۴۹
- نویسندگانِ پیشروِ ایران (تاریخچه رمان، قصه کوتاه ، نمایشنامه و نقد ادبی در ایران معاصر) –۱۳۶۲
- چهار شاعرِ آزادی : جستجوی در سرگذشت و آثار عارف , عشقی, بهار , فرخی یزدی (چاپ ۱۹۹۴ (میلادی) , استکهلم) –۱۳۷۷
- تعلق و تماشا
- هزار و یک شعر (آنتولوژی شعر نو فارسی در قرن بیستم)، انتشارات کاروان
- قصهٔ قدیم – ۱۱۱ قصه از سرچشمه های ایران و اسلام انتشارات کاروان
- شعر رقصان شمس،انتشارات کاروان
- ترجمه
- آن‌ها به اسب‌ها شلیک می‌کنند. نوشتهٔ هوراس مک‌کوی.
- مقلدها –نوشته گراهام گرین
- شهربندان – نوشته آلبر کامو
- عادلها –نوشته آلبر کامو
- کودکی یک رییس نوشته سارتر
- دهلیز و پلکان –اشعار یانیس ریتسوس
- گیوم آپولینر در آیینه آثارش –اشعار و زندگی‌نامه گیوم آپولین