احکام خمس (صافی گلپایگانی)
| احکام خمس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافی، لطف‌الله (نويسنده) علوی، محمدتقی (گردآورنده) |
| ناشر | دفتر تنظیم و نشر اثار حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1389ش |
| موضوع | فقه جعفری، رساله عملیه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 188/6 /ص2الف3* |
احکام خمس، مطابق با فتاوای آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، مجموعه فتاوای آن جناب، به زبان فارسی است که در یک جلد به چاپ رسیده است.
ساختار
کتاب با سخن ناشر و مقدمه سید محمدتقی علوی آغاز شده و متن اصلی در ذیل عناوین متعدد به‌صورت سؤال و جواب و با شماره‌گذاری (مجموعا مشتمل بر 200 سؤال و جواب) تنظیم گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه ناشر آمده است که: ازآنجاکه امکان دسترسی به همه سؤالات فقهی برای عموم فراهم نیست و از طرفی وجود اصطلاحات فقهی در کتب فقهای عظام، بهره‌برداری را برای طبقات مختلف غیر مقدور نموده است، لذا وجود مجموعه‌هایی از احکام فقهی برای استفاده عموم طبقات، خصوصا جوانان و دانش‌پژوهان ضروری به نظر می‌رسید. در این راستا مجموعه حاضر تحت عنوان «احکام خمس» تقدیم علاقه‌مندان و متدینان می‌گردد. گزینش و ویرایش پرسش‌ها و پاسخ‌ها و ایجاد عناوین و نمایه‌هایی که ارتباط خواننده را با متن آسان می‌سازد، به همت سید محمدتقی علوی انجام پذیرفته است[۱].
در مقدمه سید محمدتقی علوی آمده است که: در آیات قرآن، پذیرش خمس در ردیف ایمان به خدا آمده است. قرآن مجید در پرداخت‌های مالی، به دو نکته اشاره می‌فرماید:
- ریشه شرعی داشتن این پرداخت‌ها؛
- نگرش به مال به‌عنوان امانت از جانب خداوند متعال و مالک حقیقی و علی‌الاطلاق.
این نظام مالی اسلامی، قبل از آنکه یک نظام مادی باشد، یک نظام روحی و اخلاقی است که التزام به آن موجب ثواب و برکت در مال می‌گردد وشخص را از تنگ‌نظری دور و به گذشت و انفاق مال ترغیب می‌نماید و رد آن موجب عصیان و عقاب الهی است.
ویژگی دیگر خمس آن است که از مکلفین به‌تناسب گرفته می‌شود و نه‌تنها فقرا از پرداخت آن معاف هستند، بلکه کسانی که درآمد آنها فقط هزینه‌های جاری زندگی‌اشان را تأمین می‌کند، نیز ملتزم به پرداخت خمس نیستند[۲].
«خمس در آینه قرآن و روایات»، عنوانی است که بعد از مقدمه آمده و در ذیل آن، یک آیه (آیه خمس) و چند روایت، از جمله اين روایت از امام رضا(ع): «فإن إخراجه مفتاح رزقكم و تمحيص ذنوبكم و ما تمهدون لأنفسكم ليوم فاقتكم» (اخراج خمس، کلید رزق و موجب پاک کردن گناهان و زاد و توشه برای روز بیچارگی شما است) ذکر شده است[۳].
مسائل خمس و پرسش‌ها و پاسخ‌ها همراه با شماره‌گذاری در ذیل عناوین متعدد که خود زیرعنوان‌های سه عنوان کلی احکام خمس، سال مالی (خمسی) و پرداخت خمس هستند، ذکر شده‌اند؛ زیرعنوان‌هایی همچون: خمس منافع، خمس حقوق جاری، خمس حقوق بازنشستگی، خمس مستمری‌بگیران، تأخیر حقوق، سهام... تعریف سال مالی (خمسی)، کسی که بین سال خمسی فوت شود، تغییر سال خمسی، تعیین سال خمسی برای افراد مجرد، قصد قربت در پرداخت خمس، پرداخت خمس به مجتهد، پرداخت خمس از درآمد آینده، پرداخت خمس دیگری بدون اجازه، پرداخت خمس به دفتر یا وکیل مجتهد میت، پرداخت خمس به امور خیریه، پرداخت خمس به واجب النفقه، پرداخت خمس به غیر مؤمن، به ذمه گرفتن خمس، مصالحه خمس و...[۴].
متن کتاب، با یک پرسش و پاسخ در ذیل عنوان «مظالم» به پایان رسیده است[۵].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و لیست آثار آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در انتهای آن آمده است.
کتاب، فاقد پاورقی است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.