شعب الإيمان (نسخه)
| شعب الإيمان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بیهقی، احمد بن حسین (نويسنده) ندوي، مختار احمد (محقق) |
| ناشر | مکتبة الرشد ناشرون |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| سال نشر | مجلد1-الی مجلد14: 2003م , 1423ق, |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 14 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شعب الإيمان یا «الجامع لشعب الإيمان»، تألیف احمد بن حسین بیهقی (متوفی 458ق)، محدث و فقیه شافعی، با موضوع محوری ایمان و با دو رویکرد اعتقادی و اخلاقی، پس از «السنن الكبری (بیهقی)» تأثیرگذارترین اثر بیهقی است. این کتاب را می‌توان در زمینه ادبیات اخلاقی اصحاب حدیث جای داد. اساس این کتاب بر مبنای حدیثی از رسول خدا(ص) است.
این نسخه از کتاب در سال 1423ق در سیزده جلد به همراه یک جلد فهارس منتشر شده است. به‌جز جلدهای دوم تا پنجم که توسط عبدالعلی عبدالحمید حامد تحقیق شده، باقی جلدها با تحقیق مختار احمد ندوی منتشر شده است. نسخه دیگری از این اثر در سال 1410ق/ 1990م در بیروت به کوشش محمد سعید بن بسیونی زغلول در 7 مجلد به همراه دو جلد فهارس (اشعار و احادیث) چاپ شده است. همچنین با عنوان «الجامع لشعب الإيمان» در مطبعة العزیزیة شاه علی بنده حیدرآباد هند در سال 1406ق/ 1986م به کوشش الحافظ عزیزبیگ قادری نقشبندی نیز به چاپ رسیده است[۱].
ابوجعفر عمر قزوینی(متوفی 699ق) این کتاب را خلاصه کرده و مختصر شعب الإيمان نامیده و به کوشش عبدالقادر ارنوؤط در دمشق به سال 1405ق به چاپ رسانده است. ابوحفص ابن ملقن نیز آن را خلاصه کرده است. کشف الظنون از دو مختصر دیگر با عنوان: مختصر شمس‌الدین قونوی و مختصر معین‌الدین محمد بن حمویه نام برده است. کشف الظنون همچنین از «ترجمان شعب الإيمان» از سراج‌الدین عمر بن رسلان بلقینی (متوفی 805) نیز نام برده است. ترجمه‌ای از شعب الإيمان به‌‌وسیله محمد ایجی نیز صورت گرفته که نسخه‌های آن در کتابخانه آستان قدس رضوی و دو نسخه در اورخان، بورسه و ایاصوفیا موجود است که سید جلیل ساغروانیان، آن را تصحیح کرده است[۲].
محقق در مقدمه، از کتاب با نام «الجامع المصنف في شعب الإيمان» یاد کرده است. وی معتقد است که ایمان تنها به زبان آوردن شهادتین یا به‌جای آوردن عبادات ظاهری نیست؛ بلکه عبارت از مجموعه خصال و اعمالی است که تمام زوایای زندگی انسان را می‌پوشاند؛ همچنان که رسول‌الله(ص) در روایتی فرمود: «ایمان هفتادوچند شعبه دارد، بلندمرتبه‌ترین آن، قول لا اله الا الله و پایین‌ترین آن زدودن اذیت و آزار از راه مردم است و حیاء شعبه‌ای از ایمان است». رسول خدا(ص) در احادیثش به این شعب اشاره کرده است. این احادیث در برخی از کتب علما گردآوری شده و بهترین کتابی که به شیوه محدثین در این رابطه نوشته شده همین کتاب «شعب الإيمان» است. در این نسخه برای اولین بار این کتاب با تحقیق علمی چاپ شده است[۳].
محقق در ابتدای کتاب دو فصل قرار داده که شامل شرح‌حال مؤلف در فصل اول و معرفی کتاب حاضر در فصل دوم می‌شود. بسیاری از علما به تحقیق کتب بیهقی پرداخته و اخیراً شرح‌حال او را نیز منتشر می‌کنند؛ اما بهترین شرح‌حال را سید احمد صقر در مقدمه کتاب «معرفة السنن و الآثار» ذکر شده که محقق، شرح‌حال بیهقی را از آن اقتباس کرده است[۴].
پانویس
منابع مقاله