المزار
| المزار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مدرسه الامام المهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه الشریف (محقق)
شهید اول، محمد بن مکی (نويسنده) موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب المزار المزار في کیفیة زیارات النبي و الأئمة الأطهار علیهم‌السلام |
| ناشر | مدرسة الإمام المهدي (علیه‌السلام) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1410 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دعاها زیارت نامهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 271 /ش9م4 1368 |
المزار، تألیف «محمد بن مکى عاملى»، معروف به شهید اوّل (734-786ق)، منتخب زیارات و ادعیه بوده و در مورد اعمال و آداب مشاهد مشرّفه معصومین(ع) و مساجد مهم نگاشته شده است.
ساختار
کتاب مشتمل بر دو باب است: باب اول در ضمن هشت فصل و یک خاتمه و باب دوم در شش فصل و یک خاتمه مطرح شده است. خاتمه ابواب کتاب نیز خود به‌ترتیب مشتمل بر چهار و سه فصل است.
نویسنده در ذکر ادعیه و زیارات گاه از منبع اثر و راوی آن یاد می‌کند، اما در بسیاری از موارد بدون اسناد می‌آورد.
گزارش محتوا
کتاب با مقدمه سید مرتضی موحد ابطحی آغاز شده است. وی در ابتدای این مقدمه زیارت ضریح مؤمنین و سلام بر آنها و طلب استغفار برای آنها را سنت نبوی دانسته است. سپس حضور در مشاهد مقدسه و مکان‌هایی که رسول‌الله(ص) و اوصیای آن حضرت دفن شده‌اند را پس از زیارت بیت‌الله الحرام، تعظیم شعائر الهی و از مصادیق «المودة في القربی» - که خداوند آن را اجر رسالت دانسته - شمرده است.[۱].
بدون اختلاف، مسئله بنای قبور اولیا و صالحین و تعظیم آنها نزد امت‌های پیشین، از شیوه‌های معروف بوده است؛ همان گونه که در کتب تراجم و تاریخ از بسیاری از قبور به‌عنوان اماکنی که به آنها تبرک می‌جسته‌اند یاد شده است.[۲]. زائر جز خداوند را نمی‌خواند و جز بندگان خدا را ذکر نمی‌کند؛ چراکه آنها زنده‌اند و نزد پروردگار روزی می‌خورند[۳].
ابطحی پس از این مباحث، معرفی مختصری از شهید اول به عمل آورده و تفصیل در معرفی ایشان و اقوال علما درباره وی و تألیفات و داستان شهادتش را به تحقیقاتش در کتاب دیگر شهید «الأربعين» حواله داده است.[۴].
اولین باب کتاب، پس از خطبه با ذکر آداب زیارت پیامبر اکرم(ص) از دور و نزدیک آغاز شده است. پس از آن زیارت حضرت فاطمه زهرا(س) نزد روضه مبارکه ذکر شده است.[۵].
در فصل دوم و سوم این باب، زیارت چهار امام بقیع و زیارت امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) ذکر شده است. پس از آن زیارت آدم و نوح(ع) و سپس مجدداً زیارات امیرالمؤمنین در روز غدیر خم، 27 رجب و در آخر زیارت امین الله از جابر جعفی نقل شده است.[۶].
در فصل چهارم، قریب به هفتاد صفحه از کتاب به زیارت امام حسین(ع) در روزها و ماه‌های مختلف اختصاص یافته که حکایت از اهمیت زیارت آن حضرت دارد. این فصل با روایتی از صفوان بن مهران جمال شروع شده که آداب زیارت امام حسین(ع) را از امام صادق(ع) سؤال می‌کند و آن حصرت شیوه زیارت کامله آن حضرت را تشریح می‌کند که با سه روز روزه پیش از حرکت آغاز می‌شود[۷].
در فصول پنجم تا آخر باب اول نیز زیارت حضرت موسی بن جعفر(ع) تا امام زمان(عج) ذکر شده است.[۸]. در خاتمه باب نیز زیاراتی ذکر شده که از آن جمله می‌توان به زیارت مختصر جامعی که در همه مشاهد مشرفه می‌توان خواند و زیارت سلمان فارسی اشاره نمود[۹].
در باب دوم کتاب، آداب حضور در مساجد و نمازها و ادعیه واردشده در آنها مطرح شده است. این باب با آداب ورود به کوفه آغاز شده است. نویسنده کوفه را مکانی مقدس دانسته، ولذا چنین می‌نویسد: به هنگام ورود به کوفه «فاخلع نعليك» (طه: 12)؛ چراکه کوفه حرم الهی و حرم رسول‌الله(ص) و امیرالمؤمنین(ع) است. غسل از جمله آداب مندوبه دخول به کوفه است.[۱۰].
مسجد جامع کوفه، از مهم‌ترین مساجد جهان اسلام است که به روایت از امیرالمؤمنین(ع)، ورودی بزرگ آن که به باب الفیل مشهور است، باغی از باغ‌های بهشت است.[۱۱]. این مسجد اعمال مفصلی دارد، لذا در بزرگ‌ترین فصل این باب نمازها و ادعیه در مکان‌های مختلف این مسجد چون صحن مسجد، دکه صادق و دکه قضا ذکر شده است.[۱۲].
از فصل سوم تا آخر نیز فضیلت، نماز و ادعیه مساجد سهله، صعصعه، غنی، جعفی و بنی‌کاهل تبیین شده است.[۱۳].
در خاتمه این باب نیز زیارت مسلم بن عقیل، هانی بن عروه و مختار در سه فصل آمده است.[۱۴].
وضعیت کتاب
تحقیق این اثر از سوی مدرسه امام مهدی(عج) انجام پذیرفته و منابع ادعیه، زیارات و احادیث ذکرشده در کتاب در انتهای اثر با ذکر جلد و صفحه و گاه مأخذ اصلی یاد شده است.
فهرست اماکن و بقاع و مصادر تحقیق نیز به دنبال آن آمده است؛ در آخر نیز فهرست مطالب ارائه شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.