أصول تركيب الأدوية
| أصول ترکیب الأدویة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عباس، نجلاء قاسم (محقق) نجیب سمرقندی، محمد بن علی (نويسنده) |
| ناشر | الجمهوریة العراقیة، وزارة التعليم العالي و البحث العلمي، جامعة بغداد، مرکز إحياء التراث العلمي العربي |
| مکان نشر | بغداد - عراق |
| سال نشر | 1405 ق یا 1989 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دارو سازی دارو شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
اصول تركيب الادوية تألیف نجيب الدين محمد بن على بن عمر سمرقندى (متوفى 619ق) را بايد از جمله قرابادينها شمرد.
سمرقندى در مقدمه کتاب مى‌گويد كه تقرب به خداوند متعال به هر وسيله‌اى واجب است و چه بهتر كه اين وسيله، وسيله‌اى باشد كه نفع آن به عموم مردم برسد و سپس دانش طب را ذريعه‌اى براى تقرب به خداوند بيان مى‌كند. وى انگيزه‌اش را از نگارش اين اثر نگارش کتابى مفيد و سهل الوصول در رابطه با ادويه و اصول تركيب آن دانسته است.
ساختار
کتاب مشتمل بر يك مقدمه تحقيقى و 19 باب است. مصحّح در مقدمه‌اى كوتاه مطالبى پيرامون زندگى مؤلف و آثار او، شيوه تصحيح کتاب و اصول تركيب ادويه و جايگاه آن نگاشته است.
مؤلف در بعضى از ابواب به ساخت نوعى خاص از دارو مى‌پردازد و در بعضى ديگر به داروهايى براى بيمارى خاص اشاره مى‌كند. وى نسخه‌هايى را همراه با خواص آنها و شيوه ساخت و تركيب ادويه ذكر مى‌كند. همچنين به نحوه و زمان مصرف بعضى از داروها نيز اشاره مى‌كند. در ابتداى بعضى از بخش‌ها نيز به بعضى مباحث كلى مرتبط با آن بخش مى‌پردازد.
گزارش محتوا
مبحث تركيب ادويه (قرابادين) از مباحث مهم در طب است، چرا كه در درمان بيمارى‌ها آنچه بيش از همه مورد توجه است داروها است كه ساخت داروها نيز بدون آشنايى و تسلط بر مباحث تركيب ادويه امكان‌پذير نيست. سمرقندى نيز با توجه به اين اهميت به تحرير اين کتاب همت گماشته است.
مؤلف در نگارش اين اثر سعى نموده اولاً موارد كاربردى و سودمند را نقل كند، از اين‌رو اين اثر در مقايسه با بسيارى از کتاب‌هاى قرابادين ديگر مختصر و موجز است. ثانياً سعى كرده مباحث مهم و اصلى را از قلم نيندازد به همين سبب -با وجود اختصار- اثرى جامع است.
افزون بر اين، شيوه بيان مطالب و نثر ساده و روان مؤلف نيز مطالعه کتاب را براى كسانى كه به زبان عربى آشنايى دارند سهل مى‌كند.
وضعيت کتاب
کتاب به همت نجلاء قاسم عباس و بر اساس سه نسخه خطى موجود در کتابخانه موزه عراق تصحيح و تحقيق شده است.
علاوه بر تصحيح متن، تدوين و تنظيم فهرست مصطلحات طبى، فهرست ادويه گياهى، فهرست ادويه معدنى، فهرست داروهاى مركب و معرفى اوزان به كار رفته در متن کتاب و بيان معادل امروزى اين اوزان از ديگر كارهايى است كه محقق اين اثر انجام داده است. فهرست مطالب نيز در انتهاى کتاب آمده است.
پاورقى‌هاى نسبتاً مفصل اين اثر پيرامون اختلاف نسخ، توضيح و شرح لغات، مفردات و امراض تدوين شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب