گیلانی، علی
| نام | گیلانی، علی |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1018 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | کتاب مجربات حکیم علی گیلانی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE8403AUTHORCODE |
«حكيم صدرالدين على گيلانى هندى» از حكماء و پزشکان قرن يازدهم هجرى است. وى تحصيلاتش را در ايران- و به احتمال قوى زادگاهش- آغاز نمود و پس از فراگيرى علوم و آن‌گاه كه خود عالمى فرزانه بود، به هند هجرت نمود.
دايى وى حكيم الملك شمس‌الدين گيلانى است كه به گفته ملا عبدالقادر بديوانى در كتاب «منتخب التواريخ»، اسوه‌اى ممتاز از يك استاد نوآور و نمونه در آموزش پزشکى و تلاش بى‌وقفه براى حكماء بود. حكيم على طب را از محضر دايى‌اش و نيز حكيم لطف‌الله شيرازى آموخت.
شهرت او در حذاقت و وسعت دانش پزشکى او زبانزد خاص و عام بود تا آن‌جا كه مؤلف «مآثر الامراء» درباره شيوه درمان او چنين نوشته است: معالجات دست بسته او موجب حيرت عالميان مى‌شد.
مرحوم ميرزا عبدالله افندى وى را چنين توصيف نموده است: عالم فاضل جامع طبيب ماهر كامل. از اين عبارت مى‌توان اين نكته را استنباط كرد كه وى علاوه بر چيرگى در علم پزشکى در علوم ديگر نيز صاحب نظر بوده است.
در كتاب «ذخيرة الخوانين» به مطلبى در خصوص بنايى كه حكيم على گيلانى براى مطب خود ساخته بود اشاره شده است كه ظاهراً اين بنا كه به حوض على معروف بوده، از يك حوض و يك اطاق تشكيل مى‌شده است و مريضان براى ورود به اطاق مى‌بايست از حوض عبور كنند، بى آن‌كه آب حوض وارد اتاق كه زير حوض قرار داشت بشود. اين بناى عجيب چنان شگفتى ساز بود كه مورد بازديد پادشاه هند (اكبر شاه) نيز قرار گرفت.
مشهور است كه وى در هند با مير فندرسكى در زمان نگاشتن شرح تأليفات قانون ملاقات داشت و حتى توانست او را تحت تأثير قرار دهد.
تأليفات
از وى آثار مهمى در حوزه پزشکى بر جاى مانده كه نشانگر خبرويت او در طب و حكمت است. اين تأليفات به او نسبت داده شده است:
1. «شرح قانون ابن سينا»: اين اثر مهم‌ترين نگاشته اوست كه شرحى جامع و بزرگ مى‌باشد.
2. «الشفاء العاجل»: اين كتاب به تقليد از كتاب «برء الساعة» محمد بن زكرياى رازى نگاشته شده و موضوع درمانى آنى (اورژانسى) بيمارى‌ها است.
3. «رسالة السؤال و الجواب»: اين رساله نيز در حوزه علوم پزشکى است و به نظر مى‌رسد كتابى شبيه «المسائل فى الطب» تأليف حنين بن اسحاق باشد.
4. «كتاب مجربات».
وفات
وى در روز جمعه، پنجم محرم الحرام سال 1018ق در هندوستان درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد.