نسائی، احمد بن علی

نام	نسائی، احمد بن علی
نام های دیگر	نسائی، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب نسائی، احمد بن شعیب
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	303 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE861AUTHORCODE

ابوعبدالرحمن، احمد بن على بن شعيب نسائى، محدث معروف و مؤلف يكى از صحاح سته اهل سنت، در سال 214 يا 215ق، در شهر نساء به دنيا آمد. (شرح سنن النسائى، تأليف سيوطى، ج 1، ص ب، مقدمه).

در خصوص دوران كودكى وى اطلاعات چندانى در دست نيست. منابع تاريخى به مسافرت‌هاى وى به شهرهايى چون خراسان، حجاز، عراق، جزيره، شام و مصر به‌منظور كسب دانش و استماع حديث اشاره كرده‌اند.(همان).

زركلى مى‌نويسد: «وى به شهرهاى زيادى سفر كرد و سرانجام در مصر ساكن شد. پس از اينكه مشايخ مصر بر او حسد ورزيدند، به رمله از شهرهاى فلسطين رفت.» (الاعلام، ج 1، ص 171).

از جمله اساتيد وى كه از آنها نقل روايت كرده مى‌توان به «قتيبة بن سعيد»، «اسحاق بن ابراهيم بن حبيب»، «ابراهيم بن يعقوب»، «عيسى بن حماد»، «اسحاق بن راهويه»، «سليمان بن اشعث»، «اسحاق بن شاهين»، «ابراهيم بن سعيد»، «ابوداوود سجستانى» و... اشاره كرد. (معجم البلدان، ياقوت حموى، ج 5، ص 282؛ شرح سنن النسائى، ج 1، ص ب، مقدمه).

عده زيادى نيز ازمحضر وى كسب علم كرده‌اند و به نقل روايات پرداخته‌اند كه از جمله آن‌ها مى‌توان به «ابوالقاسم طبرانى»، «احمد بن عمير»، «ابوالميمون بن راشد»، «ابوسعيد العرابى» و «ابوجعفر الطحاوى» اشاره كرد. (شرح سنن النسائى، ج 1، ص ج، مقدمه).

آثار

«السنن الكبرى»: سنن نسائى بعد از صحيحين (صحيح بخارى وصحيح مسلم)، به‌عنوان سومين كتاب حديثى مهم و مورد توجه اهل سنت محسوب مى‌شود. (نسائى، تأليف محمد عويضه، ص 64). از حاكم نيشابورى نقل شده است: «چندين بار از ابوالحسن دارقطنى شنيدم كه مى‌گفت: ابوعبدالرحمن نسائى، بر هركس ديگرى به علم حديث و به جرح و تعديل روات، در زمان خودش تقدم دارد.» (اصحاب صحاح سته، تأليف محىالدين صالحى، ص 129). كتاب السنن نسائى ، در واقع تلخيصى از كتاب حجيم «السنن الكبرى» كه خودش تأليف كرده، مى‌باشد. وى، ابتدا كتابى حجيم در حديث تصنيف كرد تحت عنوان «السنن الكبرى»، سپس كتاب را به امير حله اهدا كرد. امير حله از او پرسيد: آيا تمام احاديث كتابت صحيح مى‌باشد؟ گفت: نه. پس حاكم او را امر كرد كه تنها احاديث صحيح را در كتابى ديگر بياورد، لذا نسائى احاديثى از «السنن الكبرى» برگزيد و نام آن را «المجتبى» گذاشت و همين «المجتبى» يكى ار كتب شش‌گانه اهل سنت است كه به «السنن» يا «السنن الكبرى» مشهور است. (شرح سنن النسائى، ج 1، ص د، مقدمه).

از ديگر آثار نسائى مى‌توان به كتاب «خصائص» اشاره كرد كه در فضائل حضرت على و اهل بيت او نوشته شده است.

«مناسك حج»، «الضعفاء و المتروكين»، «مسند على»، «مسند مالك»، «فضائل الصحابة» و «عمل اليوم و الليلة» از جمله ديگر آثار او به شمار مى‌رود. (شرح سنن النسائى، ج 1، ص د، مقدمه؛ الضعفاء الصغير، تأليف بخارى، ص 3؛ المنتظم، تأليف ابن الجوزى، ج 1، ص 96).

وفات

درسال وفات نسائى، بين منابع، چندان اختلافى به چشم نمى‌خورد و عموماً سال وفات او را سال 303ق، نوشته‌اند. (معجم البلدان، ج 5، ص 282). ماه وفات او را برخى ماه شعبان و برخى ماه صفر همين سال نوشته‌اند. (الوافى بالوفيات، ج 6، ص 416). در باب علت وفات او در منابع آمده است: «وى به خاطر محبت به حضرت على(ع) جان خويش را از دست داد، چرا كه وقتى از مصر به شام رفت، از او در باره برترى معاويه بر على(ع) پرسيدند؛ بنا به قولى، گفت: «ا لا ترضى رأساً برأس حتى يتفضل؟» و بنا به قول ديگرى گفت: فضيلتى براى او نمى‌دانم. لذا با مشت و لگد به جان او افتادند و او را از مسجد بيرون انداختند. وقتى مرگ خويش را احساس كرد، گفت مرا به مكه ببريد، پس او را به مكه بردند و در آنجا فوت كرد.

سيوطى، پس از نقل قول اول مى‌نويسد: «از او در خصوص رواياتش در باب فضائل معاويه پرسيدند، گفت: من فضيلتى براى او نمى‌دانم، الا اين سخن پيامبر(ص) كه فرمود: «لا اشبع الله بطنه»؛ خدا شكمش را سير نكند. لذا اهل شام، او را سخت كتك زدند و وى را از مسجد بيرون انداختند. وى به رمله رفت و در آنجا مرد.» (شرح سنن النسائى، ج 1، ص د، مقدمه). سيوطى مى‌نويسد: «و بنا به نقل دارقطنى پس از اين ماجرا، درخواست كرد او را به مكه ببرند و در مكه فوت كرد.» (همان).