إعلام الوری بأعلام الهدی
| نام کتاب | إعلام الوری بأعلام الهدی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث (محقق)
طبرسی، فضل بن حسن (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 36 /ط2الف6 1376 |
| موضوع | چهارده معصوم - احادیث
چهارده معصوم - سرگذشت نامه |
| ناشر | موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1376 هـ.ش یا 1417 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1045AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
إعلام الوری بأعلام الهدی (ط - الحديثة) ، اثر فضل بن حسن طبرسی، مختصری از دیدگاه تاریخی شیعه درباره سیره رسول خدا(ص) و تاریخچه‌ای از زندگی امامان معصوم(ع) به زبان عربی است. این کتاب، توسط مؤسسه آل‌البیت(ع) مورد تحقیق قرار گرفته است.
طبرسی کتاب خود را به یکی از شاهان شیعه مازندران با نام علی بن شهریار بن قارن اهدا کرده و در مقدمه با ستایش فراوان از وی سخن گفته است.[۱]
ساختار
مؤلف کتابش را در چهار رکن تدوین کرده است که هر رکن شامل ابوابیو هرکدام از ابواب، مشتمل بر فصول مختلفی است.
از شرح زندگانی پیامبر(ص) تا بیان زندگی امام صادق(ع) در جلد اول و بقیه محتویات کتاب در جلد دوم است.
گزارش محتوا
در ابتدای کتاب مقدمه‌ای از محقق کتاب آمده است که حاوی زندگی‌نامه مؤلف و شیوه تحقیق کتاب است.
رکن اول، از مفصل‌ترین رکن‌های چهارگانه کتاب است و مؤلف در آن به‌طور گسترده به شرح زندگی پیامبر پرداخته و در پایان به خلاصه‌ای از زندگی حضرت زهرا (س) اشاره نموده است. این رکن، شامل مطالب ذیل است: ذکر نسب و ولادت و اسما و صفات و مدت حیات و وقت رحلت پیامبر؛ معجزات حضرت؛ ذکر مختصرى از حالات پیامبر از مبدأ تا هجرت و امر به قتال؛ جنگ‌های حضرت رسول (سرایا و غزوات)؛ زنان و خویشاوندان و کارگزاران پیغمبر و تاریخ زندگى حضرت زهرا (س).
رکن دوم، در بیان زندگانی امیرالمؤمنین على(ع) است که شامل فصولی چند در تولد، اسما و القاب، مدت خلافت، اثبات امامت، شرکت در غزوات، شهادت و کیفیت دفن، مناقب و اولاد آن حضرت است.
رکن سوم، در بیان زندگانی ده امام از حضرت امام حسن مجتبی تا حضرت امام حسن عسکری(ع) است.
رکن چهارم، در دو بخش تنظیم شده است:
- نصوص و روایات درباره ائمه دوازدهگانه که از منابع اهل سنت وشیعه نقل شده است؛
- امامت امام عصر (عج).
ویژگی‌های کتاب
- چون طبرسی در دوره‌ای زندگی می‌کرده که شیعیان گرچه در ایران فراوان بوده‌اند، ولی حکومت در بیشتر نقاط در دست اهل سنت بوده است، نوشته‌های وی به‌صورتی معتدل نگاشته شده تا باعث تحریک دیگران بر ضد شیعه نشود؛ لذا در شرح زندگی حضرت زهرا (س)، کمترین اشاره‌ای به برخورد وی با حاکمیت و روابط میان آن حضرت با خلیفه اول و دوم نشده است.[۲] همچنین مؤلف در بحث دفن امام مجتبی(ع) باآنکه اشاره به حضور عایشه و اعتراض وی کرده، اما این خبر را آورده که از اصل قرار نبود تا امام را در کنار جدش پیغمبر دفن کنند، بلکه وی را برای تجدید عهد به آن سمت آوردند و قرار بود تا در بقیع کنار جده‌اش فاطمه بنت اسد دفن شود.[۳]
- إعلام الورى، یکى از مشهورترین کتب شرح حال و سیره مرضیه رسول اکرم و اهل بیت اطهار(ع) است، در این کتاب مطالبى ذکر شده که در کتب مشابه آن دیده نمی‌شود. مرحوم طبرسى که در هر موضوعى از مباحث دین محقق و صاحب‌نظر است در این باب نیز بسیار با ذوق و سلیقه عمل کرده است. در شرح مطالب نه طریق افراط را پیموده که خوانندگان را خسته کند و نه طریق تفریط را در پیش گرفته که موضوعات را ناقص بگذارد و خواننده چیزى درک نکند .[۴]
- إعلام الورى، از روز نخست در میان علماى شیعه مورد توجه قرار گرفته و همه مؤلفین در کتب خود از آن نقل میکنند، علامه مجلسى در مطاوى «بحار الأنوار» تمام این کتاب را نقل کرده و آن را یکى از مآخذ معتبر دانسته است.[۵]
- یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب، نقل از کتب معتبر نزد اهل سنت، همچون: صحیح بخارى، صحيح مسلم ، دلائل النبوة ابوبکر احمد بن حسین بیهقى، كتاب المعرفة ابوعبدالله بن منده، شرف المصطفى ابوسعید خرگوشى، عيون الأخبار ابن قتیبه، مقاتل الطالبيين ابوالفرج اصفهانی و تفسیر یکی از بزرگان نیشابور است.[۶]
وضعیت کتاب
پاورقی‌های کتاب به مستند کردن محتویات، اختصاص یافته است.
فهرست محتویات در پایان هر جلد آمده است و فهارس فنی در پایان جلد دوم ذکر شده است. در ابتدای جلد اول، چند تصویر از نسخ خطی آمده است.
یکى از مطالب شگفت که انسان را متحیر ساخته این است که کتابى بنام «ربيع الشيعة» از تألیفات ابن طاووس موجود است که عینا همین إعلام الورى است، بدون اینکه فصول و ابواب آن هم تغییر کرده باشد.[۷]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- عزیزالله عطاردی قوچانی، «ترجمه إعلام الوری بأعلام الهدی (زندگانی چهارده معصوم)، انتشارات کتاب‌فروشی اسلامی، تهران.
- حسن خرسان (محقق)، إعلام الوری بأعلام الهدی، (ط – القديمة)، دارالكتب الإسلامية، تهران، 1390ق.