معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار

    از ویکی‌نور
    معيار الإختيار في ذکر المعاهد و الديار
    نام کتاب معيار الإختيار في ذکر المعاهد و الديار
    نام های دیگر کتاب کتاب معیار الاختیار فی ذکر المعاهد و الدیار
    پدیدآورندگان شبانه، محمد کمال (محقق)

    ابن خطیب، محمد بن عبدالله (اهتمام)

    زبان عربی
    کد کنگره ‏DT‎‏ ‎‏167‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏7
    موضوع آفریقای شمالی - سرگذشت نامه

    اندلس - سرگذشت نامه

    مصر - سرگذشت نامه

    مغرب - سرگذشت نامه

    ناشر مکتبة الثقافة الدينية
    مکان نشر قاهره - مصر
    سال نشر 1423 هـ.ق
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE2274AUTOMATIONCODE


    معرفى كتاب

    «معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار»كتابى است كه به شكل«مقامات ادبى»نگارش يافته است.«مقامة»داستانى مسجّع است كه غالبا مشتمل بر پند و اندرز يا نكاتى مليح و زيبا مى‌باشد.اديبان با پرداختن داستانهايى از اين دست مهارت لغوى و فنى خويش را اظهار مى‌نمايند.اما ابن خطيب در اين كتاب به معرفى و توصيف مهمترين شهرهاى اندلس و مغرب از لحاظ موقعيت جغرافيايى و اوضاع اجتماعى و تاريخى در قرن هشتم هجرى(نيمه قرن چهاردهم ميلادى)به شيوه‌اى ادبى و فنى مى‌پردازد.از اين رو كتاب ابن خطيب از نوع معمول مقامات همانند مقامات حريرى و همدانى،زمخشرى و دمياطى ونظاير ايشان نيست.نويسنده كتاب را با توصيف«جبل الفتح»يا همان جبل الطارق‌آغاز مى‌كند.اما شهرهاى اندلسى ديگرى كه ابن خطيب به توصيف آنها مى‌پردازدعبارتند از:اسطبونة،مربلة،سهيل،مالقة،قمارش،طبرنش،قنتورية،برشانة،أورية،بطة،وادى آش،غرناطة،ذكوان،قرطمة و غيره.

    از شهرهاى مغرب هم كه در اين كتاب معرفى و توصيف شده‌اند مى‌تواند به:بادس‌بستة،طنجة،أصيلا،أنفا،سلا،أزمور،تيط،رباط أسفى،مراكش،أغمات،فاس،سجلماسة و غساسة اشاره كرد.مضمون و محتواى‌كتاب به صورت محاوره و گفتگو تنظيم يافته و مؤلف طى دو مجلس به معرفى شهرهاى‌اندلس و مغرب مى‌پردازد.


    ويژگى

    چنانكه اشاره شد،كتاب در قالب داستان و قصه نگارش يافته و قصه ازجمله دقيق‌ترين فنون ادبى و مشكل‌ترين آنها از جهت تركيب و ساختار است.ازطرف ديگر،قصه و داستان،در ميان ساير فنون ادبى،از اقبال عمومى بيشترى‌برخوردار است.


    نسخه‌شناسى

    ابن خطيب«معيار الاختيار»را ضمن اثر بزرگ ادبى خود؛يعنى«ريحانة الكتاب و نجعة المنتاب»كه هنوز به صورت مخطوط در كتابخانه‌ها نگهدارى مى‌شود،آورده است.از اين رو در معرفى نسخ خطى«معيار الاختيار»به معرفى نسخه‌هاى خطى«ريحانة الكتاب»مى‌پردازيم.

    1-نسخه‌هاى«دار الكتب المصرية»قاهرة به شماره 19875.

    2-نسخۀ«اسكوريال»مادريد به شماره 554 از فهرست غزيرى.

    3-نسخۀ«كتابخانه واتيكان»رم به شماره 252.

    4-نسخه«كتابخانه ملّى الجزاير»به شماره 181.

    5-نسخۀ«كتابخانه عمومى قرويين»فاس به شماره 40-565

    6-نسخۀ«كتابخانۀ عمومى رباط»(قسم المخطوطات و المحفوظات»به شماره 331 ك‌نسخه حاضر نيز توسط دكتر محمد كمال شبانة مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته و در قطع وزيرى با جلد شوميز به همراه برخى تصاوير در 198 صفحه در سال 1423 ه‍-2002 م توسط انتشارات«مكتبة الثقافة الدينية»قاهره به چاپ رسيده است.نوبت چاپ كتاب نامعلوم است.


    منابع:

    1-مقدمۀ محقق دكتر محمد كمال شبانة و نيز متن كتاب

    2-دائرة المعارف بزرگ اسلامى،جلد سوم،مدخل:ابن خطيب،مقاله:يوسف‌رحيم‌لو

    3-المعجم الوجيز،مدخل،قام

    &

    پیوندها

    مطالعه کتاب معيار الإختيار في ذکر المعاهد و الديار در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور