مقتل الحسين عليه‌السلام (خوارزمی)
كتاب مقتل الحسين عليه‌السلام مشهور به مقتل خوارزمى نوشته موفق بن احمد خوارزمى است.
| نام کتاب | مقتل الحسین علیه السلام |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | اخطب خوارزم، موفق بن احمد (نويسنده)
سماوی، محمد (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 41/5 /الف3م7 |
| موضوع | حسین بن علی (ع)، امام سوم، 4 - 61ق.
خاندان نبوت - فضایل واقعه کربلا، 61ق. |
| ناشر | أنوار الهدی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1423 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1013AUTOMATIONCODE |
محتوا
اين كتاب هر چند عنوان مقتل دارد، ليكن حدود دو سوم آن مباحث ديگر است. ثلث اول كتاب، شرح مناقب اهل‌بيت، ثلث دوم ماجراى كربلا و ثلث سوم درباره قيام مختار است. كتاب داراى 15 فصل است كه عناوين فصول پانزده گانه چنين است:
1. فضائل پيامبر(ص)، 2. فضائل خديجه، 3. فضائل فاطمه مادر على عليه‌السلام، 4. فضائل امير المؤمنين عليه‌السلام، 5. فضائل حضرت زهرا عليهاالسلام، 6. فضائل حسنين عليهماالسلام، 7. فضائل خاص امام حسين عليه‌السلام، 8. اخبار شهادت امام از زبان پيامبر(ص)، 9. مرگ معاويه و ردّ بيعت از سوى امام، 10. امام حسين (ع) در مكه 11. خروج امام از مكه تا شهادت او، 12. عقوبت قاتلان، 13. اشعار و مراثى، 14. زيارت كربلا، 15. قيام مختار.
آنچه با عنوان اصلى كتاب يعنى مقتل تطبيق دارد، تنها فصل يازدهم است كه در چاپ رايج اين كتاب از صفحه 315 تا پايان جلد نخست (صفحه 358) و جلد دوم از ابتدا تا صفحه 91 را در بر دارد. مجموع اين فصل به 150 صفحه نمى‌رسد، در حالى كه مجموع كتاب خوارزمى حدود 600 صفحه است.
روش تأليف
خوارزمى در كتاب خود شيوه حديثى را پى گرفته و سلسله اسناد هر روايت را بيان مى‌كند. برخى روايات او كوتاه و برخى بسيار مفصل و طولانى است چنانكه گزارش او از ابن اعثم در واقعه كربلا اينگونه است. بخش عمده گزارش حركت امام حسين به كربلا از ابن اعثم نقل شده ولى حوادث روز عاشورا را به نقل از ابو مخنف و سپس راويان و مورخان ديگر آورده است.
اهميت
اهميت مقتل خوارزمى به چند چيز است: قدمت آن كه حتى بر كتبى مانند لهوف حدود يك قرن تقدم دارد. دوم نقل آن از منبعى كهن چون كتاب الفتوح است كه در تأكيد خوارزمى بر روايت ابن اعثم است. موضع غير شيعى وى، از ديگر امتيازات اين اثر است. او همچنين در مواردى به نقد مطالب ديگران از جمله ابن اعثم پرداخته و گاه با تغيير در عبارت مورخان، به اصلاح يا توضيح آن كمك كرده است.
در عين حال اشكال مهم آن در مقايسه با ديگر منابع مانند روايت ابومخنف در تاريخ طبرى نشان مى‌دهد كه متأسفانه ابن‌اعثم و پيرو او خوارزمى به رغم قدمتى كه دارند، اشتباهاتى آشكار و جدى مرتكب شده‌اند كه اين اشتباهات به منابع و مقتل‌هاى بعدى نيز راه يافته است.
پیوندها
مطالعه کتاب مقتل الحسین علیه السلام در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور