حج از میقات تا میعاد
| نام کتاب | حج از میقات تا میعاد |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | صادقی اردستانی، احمد (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 188/8 /ص2ح3 |
| موضوع | حج
حج - احادیث حج - جنبه‌های قرآنی حج - فلسفه |
| ناشر | مشعر |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1385 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3852AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
حج از ميقات تا ميعاد، تأليف احمد صادقى اردستانى است. وى كوشيده است تا با استفاده از حدود 70 آيه قرآن درباره حج و صدها حديثى كه در اين زمينه وارد شده، علاوه بر مرورى به مراحل اعمال و مناسك حج، روح حج و اسرار و مفاهيم انسانى و متعالى اين كنگره عظيم اسلامى را بررسى كند.
ساختار
كتاب، اسرار احكام و مسائل حج را از، نيّت خالص، احرام در ميقات تا پايان اعمال، طىّ 15 فصل به بررسى گذاشته، تا همان‌گونه‌كه امام باقر(ع) علت نام‌گذارى و معناى حج را «فلاح و رستگارى» دانسته، مطالعه دقيق آن و به‌كارگيرى دستورات قرآن كريم و اهل‌بيت(ع) ما را به بهروزى و فلاح رهنمون گرداند.
گزارش محتوا
نكات مهمى كه در اين كتاب مورد توجّه بوده، ساده‌نويسى، پرهيز از به كار بردن الفاظ زياد، استفاده از متون معتبر اسلامى و فضاسازى اماكن و مشاهد، براى جذب خواننده به مراحل عرفانى حج است، تا عموم زائرينى كه هرچند اطلاعات كافى نداشته باشند، بتوانند با مطالعه دقيق آن قبل از سفر، از حجّ خود بهره زيادى دريافت دارند.
مطابق آيات و روايات فراوانى، حج يك عبادت است و هر عبادتى به «نيت» احتياج دارد. نيت‌هاى ناسالم از آفات حج است كه نويسنده درباره آن چنين مى‌نويسد: رقابت، چشم و هم‌چشمى، خودنمايى و تظاهر، افزون‌طلبى، غلبه بر رقيب، عنوان و امتياز گرفتن، رياكارى و تشخّص‌سازى، منفعت‌جويى مادّى صِرف، از جمله نيت‌هاى ناسالمى است كه باعث باطل شدن عمل خواهد شد [۱].
نويسنده در ادامه، تاريخچه حج را با استفاده از منابع، مورد بررسى قرار داده و اهميت اين سفر را اين‌گونه بيان مى‌كند: «به سرزمينى قدم مى‌گذاريم و به طواف و انجام مناسكى مى‌پردازيم كه حدّاقل از هزار سال پيش تاكنون، حضرت آدم، ابراهيم خليل، سليمان بن داوود، موسى بن عمران، يونس، عيسى بن مريم(ع)، پيامبر اسلام(ص)، امام على (ع)، امام حسن مجتبى(ع)، امام حسين(ع)، امام زين‌العابدين(ع)، ساير امامان(ع) و خلاصه، ميليون‌ها مؤمن و عابد و زاهد و صالح، بارها در آن مكان مقدّس به عبادت و اطاعت و راز و نياز با خدا پرداخته‌اند و به مقام‌هاى بلندى از عبوديّت و بندگى و سرانجام رشد و تكامل انسانى دست يافته‌اند» [۲].
احرام از اولين اعمال حج است كه فلسفه آن اين‌گونه بيان شده است: «زائر خانه خدا، احرام بسته است تا از بعضى از لذايذ مادّى و دنيايى محروم شود و در پرتو آن بتواند با خدا مرتبط گردد و رعايت اين جهت، كه آن را «آزمون بزرگ» ناميديم، مراقبت فراوانى را مى‌طلبد، تا براى تربيت و خودسازى و درك حضور، گام‌هاى تازه برداريم» [۳].
در بخش ديگرى از كتاب، به خشوع و خاكسارى چهار امام در برابر عظمت خداوند اشاره شده است؛ به‌عنوان نمونه: «امام حسن مجتبى(ع)، درحالى‌كه محمل‌ها و افراد پياده ديگر همراه او بودند، بيست بار با پاى پياده (از مدينه به مكه رفته و براى درك ثواب بيشتر و جهات ديگر) حج انجام داده است» [۴]. و يا اينكه: «اَفلح، خدمتگزار امام باقر(ع) مى‌گويد: براى انجام حج همراه آن حضرت حضور داشتم. وقتى وارد مسجد الحرام شد و چشم او به خانه كعبه افتاد، با صداى بلند شروع به گريه نمود. عرض كردم: اى مولاى من! پدر و مادرم به قربانت، مردم دارند به شما نگاه مى‌كنند، آهسته‌تر گريه كن. امام(ع) فرمود: واى به حال تو، چرا بلند گريه نكنم؟ شايد خداوند بدين وسيله، به من نظر رحمت كند و فرداى قيامت نزد او رستگار گردم» [۵].
نويسنده در ادامه، اماكن مقدس مسجد الحرام، اركان كعبه، سعى صفا و مروه، عرفات، مشعر الحرام و منا را مورد بحث قرار داده است. همچنين منافع و آثار حج در يازده مورد بيان شده كه از آن جمله است: آمرزش و گناه‌سوزى، سلامتى و طول عمر، مصونيت مال و بستگان و خير دنيا و آخرت. امام صادق(ع) مى‌فرمايد: «پدرم امام باقر(ع) بارها مى‌فرمود: هركس اين خانه را به‌عنوان حج يا عمره زيارت كند، درحالى‌كه از كِبر و خودپسندى پيراسته باشد، از گناهان پاك مى‌شود، مثل روزى كه از مادر متولّد شده است» [۶].
آخرين مبحث كتاب با سؤالى جسورانه از عبدالكريم بن عوجاء شاگرد حسن بصرى آغاز شده است: «تا كى دور اين خِرمن مى‌چرخيد و به اين سنگ پناه مى‌بريد و اين بناى سنگى را براى ثواب مى‌پرستيد»؟! او كه در باطن به كفر و الحاد گراييده بود، ولى به‌حسب ظاهر به دين‌دارى تظاهر مى‌كرد، به مكّه آمده بود و با بى‌ادبى با حضرت امام صادق(ع) به بحث و گفتگوهاى مغرورانه پرداخت و از آن حضرت جواب دندان‌شكن دريافت نمود.
صادقى اردستانى در پايان با كمك بيانات امام صادق(ع) و ساير دليل‌هاى قرآنى و حديثى، اسرار و آثار مادّى و معنوى و فرهنگى و اقتصادى و اجتماعى كنگره عظيم حج را تحت عنوان «فلسفه حج» مورد بررسى قرار داده است [۷].
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتداى كتاب و منابع عمده كتاب در انتهاى آن آمده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب حج از میقات تا میعاد در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور