تحرير الأحكام الشرعية علی مذهب الإمامية
| نام کتاب | تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | موسوعه فقهیه کامله مشحونه بالتخریج و التفریع |
| پدیدآورندگان | علامه حلی، حسن بن یوسف (نويسنده)
سبحانی تبریزی، جعفر (اشراف) بهادری، ابراهیم (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 182/3 /ع8ت3 |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 8ق. |
| ناشر | مؤسسة الإمام الصادق (علیه السلام) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1420 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE646AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«تحرير الأحكام الشرعية على مذهب الإمامية» اثر علامه حلى، از كتب فتوايى شيعه در سده هشتم هجرى و شامل مجموعه‌اى از احكام و فروعات عبادات، معاملات، ايقاعات و احكام مى‌باشد.
انگيزه تأليف
بيان آنچه از مسايل و احكام شرعى براى يك مسلمان ضرورى است.
ساختار
مؤلف تمام فقه را بر اساس مذهب شيعه و مبانى و ادله فقهى بدون تمسك به استدلال و تنها به صورت فتوا طرح كرده است. از لحاظ گستردگى، اين اثر حاوى جزييات و مسايل و فروعات بسيارى است و تعداد مسايل آن به 4000 مسئله مى‌رسد.
گزارش محتوا
در مقدمه كلياتى راجع به اهميت، معنا و فضايل فقه بحث كرده است. اين مقدمه در كتب فتوايى و تفريعى ظاهرا سابقه ندارد، مؤلف مى‌خواهد به سبك مفسران كه در مقدمه، كلياتى از علوم قرآنى مطرح مى‌كنند، در هفت مطلب از ارزش و موضوع علم فقه و مقام عالم و اهميت علم سخن بگويد.
اين كتاب با تحقيق آقاى شيخ ابراهيم بهادرى و با مقدمه استاد آیت‌الله جعفر سبحانى از سوى مؤسسه امام صادق(ع) در قم در شش جلد منتشر شده است.
آن گونه كه در اين تصحيح شماره‌گذارى شده است؛ اين كتاب مشتمل بر 7345 مسئله فقهى و فروعات و جزييات بى‌شمارى است كه در ذيل هر يك از مسئله‌ها طرح شده است.
مؤلف، همه فقه را در چهار بخش عبادات، عقود، ايقاعات و احكام تنظيم كرده و به كشف قواعد مربوط به هر باب اقدام كرده است. او ذيل هر كدام از اين عناوين، كتاب‌هاى خاصى آورده و در آن كتاب‌ها طبقه‌بندى ويژه خود را طرح كرده و معمولا هر كتاب به چند مقصد تقسيم شده است.
كتاب طهارت شامل پنج مقصد در احكام آب‌ها، وضو، غسل، تيمم و نجاسات و كتاب الصلاه در چهار مقصد ارائه شده است.
در مقصد اول طى شش فصل اوقات و مقدمات نماز، در مقصد دوم افعال و تروك نماز، در مقصد سوم نماز جمعه و عيدين و كسوف و نمازهاى مستحب، در مقصد چهارم از خلل نماز و قضا و جماعت و نماز خوف و مسافر بحث شده است.
كتاب زكات هم بعد از مقدمه‌اى كوتاه به شش مقصد تقسيم شده در بيان واجبات و مستحبات زكات، وقت اخراج زكات، مستحق زكات، اصناف مستحقان، زكات فطره و خمس.
در كتاب صوم در نه مقصد فروعات، مسايل و فتاوى مرتبط با مبطلات روزه، اقسام روزه و اعتكاف و اهميت ماه رمضان آمده است. مؤلف، علاوه بر فتاوى علماى شيعه، متعرض آرا و اقوال اختلافى ديگر مذاهب هم شده است.
در ابواب گذشته و در باب حج، جهاد، متاجر و معاملات، عقود، قصاص و ديات و همه ابواب فقه گنجينه وسيعى از اين آرا را پوشش داده است.
در بخش متاجر از احكام خيار، مكاسب محرمه، ربا، احكام عقود و ديون كه مسايل مربوط به جلد اول و دوم بود.
در جلد سوم احكام صلح، وكالت، اجاره، مزارعه، سبق و رمايه، مساقات، وديعه، عاريه، شركت، قراض، هبه، وقف، سكنى و صدقات وصايا و نكاح آمده است. كتاب، نكات و تقسيم‌بندى‌هاى متعددى دارد و شامل جزييات و فروعات و آرا و فتاوى زيادى پيرامون عقد، محرم، رضاع، عيوب، صداق و مهريه، قسم، نشوز و شقاق و اختلافات خانوادگى مى‌باشد.
در جلد چهارم مسايل و فتاوى زيادى در باره ادامه احكام نكاح، فراق يا طلاق، عتق، ايمان، نذر، اقرار، جعاله، لقطه، احياى موات، غصب، شفعه، صيد و ذباحه و اطعمه و اشربه آمده است. جلد پنجم به احكام ارث و ميراث، قضاوت و شهادات، حدود، جنايات و ديات اختصاص يافته و جلد ششم هم حاوى فهارس متعددى شامل فهارس آيات، احاديث، اعلام و روايات، اماكن، جماعات، و قبايل، مذاهب و كتب مى‌باشد و توسط گروهى از محققان تهيه شده است.
هر مبحث از ابواب فقه استدلالى شيعه، از نظر مؤلف وضعيت و مبانى خاصى دارند. او ابواب را به منزله قواعد و پايه‌هاى اصلى مسايل فقهى بنيان‌گذارى كرده و با كشف اين قواعد به تبيين منطقى و مستدل و استنباط احكام مربوطه و تفريع فروعات گسترده مى‌پردازد.
پیوندها
مطالعه کتاب تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور