روائع من الأدب العربي
| روائع من الأدب العربي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مناع، هاشم صالح (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | العصر: الجاهلي - الإسلامي - الأموي - العباسي |
| ناشر | دار الوسام ** دار و مکتبة الهلال |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1411ق - 1991م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م۸ر۹ 2546 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
روائع من الأدب العربي العصر الجاهلي، الإسلامي، الأموي، العباسي، از آثار مدرس ادبیات عربی و ادیب معاصر و معاون دانشکده مطالعات اسلامی و عربی (دبی)، دکتر هاشم صالح منّاع، برگزیدههایی از ادبیات عربی است و پدیدآورنده تلاش کرده است تا شاهکارهای متون (نظم و نثر) را از نظر خودش جمعآوری و تدوین و عرضه کند. قلمرو زمانی آفرینش ادبی قطعات و اشعار این اثر، متعلق به دورههای جاهلیت تا عصر عباسی است.
هدف و روش
- نویسنده در مقدمه، بیان کرده است که اندیشه نوشتن این کتاب جامع را از زمانی که دانشجو بودم، در ذهن داشتم و بعد از پایان دوره تحصیلات تکمیلی، بر خدای متعال توکل کردم و موادّ و اطلاعات لازم را به تدریج آماده ساختم و برای هر شاعر یا ادیب، یک شعر یا قطعه ادبی برگزیدم و ... سرانجام، خواب و خیالم واقعیت یافت و کتابم آماده شد و منتشر گردید؛ کتابی که آن را «روائع من الأدب العربي» نامیدم زیرا هرچه جمع کرده بودم شاهکار بود و من برترینها را برگزیدم.... [۱]
ساختار و محتوا
- این کتاب از مقدمه و 4 دوره تشکیل شده و نویسنده ادبیات عرب را بر اساس چهار دوره اصلی تاریخی تقسیمبندی کرده و هر دوره را با ذکر نمونههایی از متون نظم و نثر شناسانده است:
- «مقدمه»: در این مقدمه، نویسنده ادبیات را موجودی زنده شمرده است که در طول اعصار، از جمله عصر جاهلی، رشد کرده و تحت تأثیر شرایط اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته است، تعریف واژه ادب و تحول معنایی این واژه از عصر جاهلی (که معنای حسی و مادی داشت) تا عصر اسلامی (که معنای تهذیب و تربیت گرفت) و سپس در عصر اموی و عباسی مورد بحث قرار گرفته است و تعریف شعر و تعریف نثر و تفاوت بین شعر و نثر و... تقسیمبندیهای مختلف عصرهای ادبی بر اساس تغییرات دینی، سیاسی و تاریخی ارائه شده است.)
- عصر جاهلی:
- بخش اول: شعر) این قسمت شامل منتخبی از قصاید جاهلی است: از معلقه امرئ القيس، از معلقه طرفة بن العبد، از معلقه زهير بن أبي سلمى، از معلقه عمرو بن كلثوم، از معلقه عنترة بن شداد عبسي، از معلقه نابغه ذبياني و ... (
- بخش دوم: نثر (سخنرانیها: خطبه قیس بن ساعدة در سوق عكاظ، خطبه هانی بن قبيصة الشيباني در روز ذي قار و... سفارشها: وصيت ذي الإصبع العدواني به پسرش أسيد، وصيت عمرو بن كلثوم به دو پسرش و... حکمتها و ضربالمثلها)
- عصر اسلامی:
- بخش اول: شعر (از قصيده بشامة بن حزن النهشلي در فخر و حماسه، قصيده قتيلة بنت النضر در رثاء پدرش و قصيده الخنساء در مدح برادرش صخر و...
- بخش دوم: نثر)از خطبه پیامبر(ص) در حجة الوداع و از خطبههای خلفای سهگانه و خطبه امام علی(ع) در باب جهاد)
- عصر اموی:
- بخش اول: شعر (از قصيده قيس بن الملوح، قصيده قطري بن الفجاءة در حماسه و شجاعت و...)
- بخش دوم: نثر (از خطبه زياد بن أبيه هنگامی که به بصره وارد شد، خطبه معاوية بن أبي سفيان در سال جماعت، خطبه قطري بن الفجاءة، خطبه الحجاج بن يوسف الثقفي هنگامی که حاکم عراق شد و نامه عبدالحميد الكاتب به خانوادهاش(
- عصر عباسی:
- بخش اول: شعر (از قصيده بشار بن برد در مدح عمر بن هبيرة، مقطوعه بشار بن برد در هجاء، قصيده ابوتمام در مدح المعتصم بالله، قصيده دعبل الخزاعي در مدح آل البيت(ع) و قصيده ابن الرومي در وحی و حج و...)
- بخش دوم: نثر (عبد الله بن المقفع (از الأدب الصغير)، عبد الله بن المقفع (از كليلة ودمنة - الحمامة و الثعلب و مالك الحزين) و الجاحظ (از كتاب الحيوان - قصة احتيال الحيات للصيد) و...).
نمونه مباحث
قِفَا نَبْكِ مِنْ ذِكْرَى حَبِيبٍ وَ مَنْزِلِ بِسِقْطِ اللِّوَى بَيْنَ الدَّخُولِ فَحَوْمَلِ. [۲]>
ترجمه این بیت که آغازگر معلقهی مشهور امرؤ القیس است، به شرح زیر است: بایستید (ای دو دوست) تا بگرییم بر یاد و خاطرهی محبوب و منزلگاه (او) در خمیدگی (کژراههی) لِوی، میان مکانهای دَخول و حَومَل.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.